Thursday 31 August 2023

PARASHAT KI TAVO

BRAKHA DEI NGEN IHI MONG UNAM?

Tuchung I'Parasha uva hin Pakai I'Pathen u athusei ingai phot uva leh Brakha-Phat thei buoh nachu ichang/imu diu akisei e.Ingai lou uva leh I'Parasha uva Gaosapna 12 ho chu ichung uva hung lhung d ahi e.Ina kitepna u ahi e.

Hitia hi Pakai na Pathen thusei na ngaipou pouva ahileh,Phat thei hijat hin nahin phah a navuh hel ding ahi.[Devarim 28:2]

Athusei ngai kiti chu Torah ahiding bang tah'a Chepi chu ahi.Brakha Ichang diu kiti hi Del ngai se se lou a ichang diu kiseina ahi.Shaar Bat Rabim lekhabu achun hitin hilchetna ape e.Brakha bang a nang in nagel lou a,hiche Brakha a kon na jam mang guot vang a,Brakha chun nahin del thou thou ding ahi ati.

Ipi jeh a Brakha chun hitia chu in del ding u ham?Kli Yakar in hitin hilchetna ape e.Hetding chu Midrash Tankhuma Vayikra 3 na achun Koi hileh Letna/Lamkai Panmun del a chu Letna/Lamkai Panmun chun ajam san ding ahi,Koi hileh Letna/Lamkai Panmun akon jam mang a chu Letna/Lamkai pan mun in adel ding ahi akiti.Lamkai Panmun/Letna hi Brakhot jouse adinga ahung kon doh nau ahi.Akisei mabang'a Masekhet Pesakhim 88b na achun Sohpan thil achoh jouse chu Apu pan achoh ahi akiti.Verse masa pa a Pakai na Pathen thu na ngai a Tu nikho'a adaan thupeh nahin peh jouse na chin tup a nabol leh Nam dang ho chung a Pathen in nahin koi ding ahi e.Nam dang ho chunga nahin koi ding kiti chu Thum dinga kilom nasah lou leh nadel nuom lou Letna/Lamkai panmun chu nahin peh ding u kiseina ahi.Pathen in nahin peh ding u ahi.Letna chun nahin del ding u,nan mat phah thou thou diu.Chi Letna akon ahi Brakhot jouse naki mu diu ahi e.

Sforno in Chi Verse(Chaang)hi hitin hilchetna ape e.'Brakhot-Phat thei boh ho' chan na ding a pan nalah lou vang uva na chan thou thou ding kiseina ahi.Khizkuni in jong kisabui lou a namu thou thou ding kiseina ahi ati.Ohr haKhayim in vang Brakhot imu ding u lom ho chu Ahung lhun na ding a Chung lang Beith Din hon avet masat jui u ahi.tichu....Brakha mu ding pa hi, lhing jou hinam ti avetkit jui u ahi,Chilai hin vang Beith Din vetsui/vetlhah na um lou hel a amu thei ding kiseina ahi ati.

Chi thu hi ihin sei tah jeh uvin Shaarei Teshuvah a kon thu kisei khat jep lut u hite.Rabbeinu Yonah hitin asei e.Koi hileh Chonsetna abol a Kisihna-Teshuvah ahin nei thei leh mi vangpha ahi.Leiset a ve leu hen,mi ijat Kisihna-Teshuvah nei thei lou a um am?Mesilat Yesharim lekhabu Chapter 2 na achun Yeremiah in jong chi chu ana kaa pi ahi e tin akiseiye.Yeremiah Bung 8:6 na mun a akijih ma bang a.Mihiem khatchan jong agitlouna lung khel deh louhelin,"Keiman ipi kabol beh am?ati cheh un;Amitakip ama ama lampi cheh a avah soh tauvin,Galpi muna sakol kital hel bangin aum tauve."Rabbi Yekhezkel Sarna in chi lai mun akon jil doh ding len tah aum e.Mi lham ho'a ding bou hilou a Torah Jil lai ho a ding a jong poimo tah ahi.Ajehchu Yeremiah in chi pasuk hi Torah jil ho chung a jong asei ahi.Yeremiah phat lai a chu Torah a kipe ngen ana hi uve.[Ran Nedarim 81a]Torah jil chu apoimo na e hijongleh Lhagao hihen Tahsa lam hileh Eima leh Eima kisuh/kivet tuop na leh Pathen gin na nei na ding a jong phat kisem a pan lah ngai ahi e ati.Yeremiah phat lai a ho chun Eima leh Eima lung kivetna chu anei lou jeh uva achaina a Kai mang a um lo u ahi ati.Chuma bang a chu Shaarei Teshuvah a Rabbeinu Yonah in jong Mitzvot kibol ho chu Kavanah nei lou a ibol jing'u leh Pathen gin na inei'u jong chu achaina leh iki man sah thei u ahi ati.

Rabbeinu Yonah thusei aban jom leu hen.Teshuvah-Kisihna nei thei chu mi vangpha ahi e.Ahi vang a chi hi akichaina ahipoi.Teshuvah anei a Pathen in tiil a bang'a alungset a akom/Aum pi kit thei chu Mi Vangpha chungnung ahi tai ati.Teshuvah-Kisihna nanei a Pathen in nan ngaidam vang achu Chonsetna nabol masanga nan ngailut na bang'a Pathen in nan ngailut tah lou thei ahi e.Na Chonset jeh a hung lhung thei hahsat genthei jouse chu Pathen in nan ngaidam jeh a nachung a hung lhung talou mei thei hijongleh Pathen in nang nan kinaipi nuom tah lou thei chula.Chi jeh a chu Leng David in jong Pathen koma Tehillim 51:3-4 na achu Khotuona neimusah in,O Pathen,Naphatna dungjui leh na lungsetna longlou jal in ka bolkhiel ho nuoimang in ati ahi.Chu chok hilou a Tehillim bung 51:12-14 mama a chu hitia asei kit ahi."Lungthim theng neisem peh in,O Pathen,Kasung'ah tomngaina lhagao thah neikhumpeh in.Neipaimang hih in,Na'angsunga kon neipaihih in,Na lhagao theng chu kei akon lamang hih in.Nami-huhhing kipana neipekit in,Ki hinsuona ding lhagao phatah nei pen."Leng David in jong Ngaidamna achan ding atup keo hilou vin Pathen in chonsetna abol masanga angailut bang a angailut kit d athum e.Hoilai a kon mu doh thei ham?Nami huhhing kipana neipekit in ati a hi Pathen in tiil a bang'a alungset kit d athum ahi e.

Chiho jouse hi Brakha-Phat thei boh kiseina ahi.Pathen dei leh ngai um a ium thei uleh Brakha len tah ahi e.chijeh a chu Achunga Rabbeinu Yonah thusei ihin sei lo u ahi.

Tuchung I'Parasha uva Mitzvah khat chu "Vehalakhta Bidrakhaiv-Alampi a che in" ahi.[Sefer HaMitzvot Ase 5].Rabbi Khama in Rabbi Khanina min a hitin adong e.Pathen nung'a iche thei mong diu hinam?Parashat Re'eh a chu Pathen nung in che uvin akiti e!Pathen chu mei kuong a mi ne hilou ham?Chutia akisei kit leh ipi ti anung'a iche thei diu?Ahin sei nuom chu Pathen nung a che ding akiti teng Pathen umchan ho toh kituoh a chon got ding kiseina joh ahi ati.Pathen lampi a che ding kiti hi Tomer Devorah lekhabu a chun Pathen kilopi got ngai ti kiseina ahi ati.Tichu Pathen chu Mikhotuo them ahi leh nang jong Mi khotuo na nanei ding.etc.Alampi a che ding kiti Mitzvah hi achunga isei u Brakha Mu nading a alampi pen ahi e.

Aipi pi chu hita leh Brakha dei lou te ium po uve.Inn sung hihen hoilai mun hileh Brakha aum lou teng Kinah na leh kibuoina aum jing in.Kinahna leh kibuoina aum lai se achu Khantouna aum poi.Brakha aum ding idei uleh Tu lha(Elul) ngei a hi kivet tuop a kisemphat phat ahi te.Thilse ho dalhah guot ding.Pathen kin ibol u kipah tah a bol guot ding.Kipah tah a ibol lou teng uleh kibol jong leh thil pha leh hoi tam tah imu ding u iki man sah jui u ahi.Kiham bol utin.Chutia Brakha in ihin del lou uva leh Eiho mo ahi.Pa Hashem lungdei lam ibol lou uva ama mah ho ibol uva leh Gaosapna joh in ihin del ding u,eihin phah diu ahi.Pathen in kum pha in ihin vang boh soh kei uhen.Shabbat Shalom!

No comments:

Post a Comment