Friday 21 July 2023

PARASHAT DEVARIM

Chule hiche pet chun keiman nathutan vaihom jouseu phate chan thu kapen,'Nasopiteu kah a kihehna jouse chu athu ngaipeh uvin lang,mihem khat le asopi kah a hihen lang,chule Court a akiheh pi mi khat ki kah a thusoh hijongle dih tah in thu tanpeh jiuvin.[Devarim 1:16 based on Rashi]

Rashi ve leu hen chilai mun a hi Moshe Rabbeinu in Thutan vaihom ho kom a Gangtah'a thutan lou ding chuleh Thutan na a akiheh teni athu lhon hoitah in ngaipeh uvin tin ahil e.

Pirkey Avot 1:1 achun Anshei Kneset hagedolah tehon jong Thil thum ana sei uvin.Chi ho lah a khat chu Giingchang tah in thutan na nei uvin.Giingchang tah iti teng thu gangchel a tan lou ding.Hoitah a gil tah leh lunglut tah a khuol toh masat ding.Moshe Rabbeinu in achung a asei chet chu ahi.

Ichan'a Thu gang tah'a tan hi phalou ham?Rashi,Rabbeinu Yonah leh Rishonim hon asei ding jui uva Thu gangchel a tan hi suhkhel abailam e ati uve.Sefer Mitzvot Gedolot(Smag) in asei dan a Thu adih lou a tan hi chonset na len tah ahi ajehchu Khazal in Thutan koi hileh adih a thu tan lou a,sum apeh na ding a pe(give) lou a apeh lou na ding a apeh leh Pathen in thutan pa akon a lhagao alah ding ahi ati.Avot HaRosh in Thutan chu mi thum hihen,mi somni le thum hihen lang,Mi Som Sagi le khat hijongle Mi itam na uvin ikhiel lou ding'u ahi tia Thu chu gangchel in tan hih uhen ati.Midrash Shmuel in Ritba min a Thutan hon thu atan teng ule thu tan na a ama ho joh ding dan'a aki gel ngai uve ati.

Thu adih tah a tan ding Mitzvah hi Parashat Kedoshim a ana kisei ahi tai.Rashi in jong Masekhet Ketuvot 106b achun ajih e.Tur Khoshen Mishpat siman Alef na achun jong akijih e.

Ramchal in jong alekhabu Mesilat Yesharim Shaar ha zehirut achun Zehirut kiti chu Thu khuol toh leh vet toh masat ding jong kiseina ahi ati.Torah ihin sim/jil akon Zehirut(kiven jingna) pa achu kilut pan thei ahi.

Chule hiche pet chun kiti hi Kedushat Levi in hitin hilchetna ape e.Achung a isei jouseu hi Mashiakh ahung tu kah chan a ding ahi.Mashiakh ahung masang se a chu Ahiheh teni thu lhon hoitah a Thutan ho angaipeh diu chuleh Witness a pang ho hoitah a akhuol tuh ding'u ahi.Hinlah Mashiakh ahung teng Akiheh teni thu ngaipeh masat lou a chuleh Witness(sakhi hiina)ho khuoltah masa lou a thu chu atan ding ahi e.Isaiah lekhabu Bung 13:3 na a akijih bang a.

Chuleh hiche pet chun keiman nathutan vaihom jouseu phate chan thu kapen,'Nasopiteu kah a kihehna jouse chu athu ngaipeh uvin lang,mihem khat le asopi kah a hihen lang,chule achen khompi kholgam mi(Ger Toshav) le ama kah a thusoh hijongle dih tah in thu tanpeh jiuvin.[Devarim 1:16 based on Rav Saadyah Gaon]

Ivet a leh Rashi sei toh Rav Saadyah Gaon sei hi kibang lou ahi e.Rashi in Gero(גרו) kiti chu Achen khompi Kholgam mi dan a kila ding hileh Ipi ti Ama a ahi e tia kisei thei ding ham?Chi jieh a chu aman Court a aki heh pi mi pa tia joh sei ding ahi ati.Ipi jeh a Gero kiti ham leh?Gero tichu Ger(kholgam mi)pen kiseina hilou a Oger(chom khom/lah khom-collect) kiseina joh ahi e.Oger tichu Court a Akiheh pi ding pa kiheh pi na ding a Thu/Thil chom khom(Oger) abol chu kiseina joh ahi ati.Shabbat Shalom!!


Thursday 20 April 2023

PARASHAT BERESHIT

Leiset ahung kisem na lo.Khakhamim teho uvin Leiset chu mihiem pa adinga kisem ahi ati uve.Mun dang khat a imu kit uchu Leiset hihen thil jouse hileh Abon'a Pathen in kaloupina ding'a kasem ahi ati kit e.Chuti ahileh koi ding pen'a kisem ham?

Adonbutna chu ahah poi.Answer ni(2) na pa chu Answer khat(1) na pa in adonbut thei e.Pathen in adei chu aloupina hi Mihiem pa in aphuondoh ding hi ahi.Chi chok hilou'a,Leiset'a thil jouse matara(target) chu Pathen loupina phuongdoh ding hi ahi e.

Khakhamim te question dang khat gah sei kit diu hileu hen?Ipi jieh'a mihiem leh leiset a um ho khel khel?Pathen in chung lam'a Vantil hihen ipi hileh asim jou lou'a ama loupina phuongdoh ding anei chula!

Adonbutna chu Pa Hashem loupina chu Yetzer Hara nei mi,Patepna(nisayon)nei mi,Gentheina chuleh min ima'a asim/agel lou khat bou in Ama(Pa Hashem) chu aloupina aphuongdoh ding hi adei joh ahi e.

Ipi toh tekah thei ahidem?

Leng ching tah khat hi ana um in.Aleng gam hi ana ngailu lheh jieng in.Chijih chun Kum sih leh Aleng gam hi hoitah in ana boi pi jui e.Thil jat jat asem in.Athil sem ho lah'a khat chu Robot ahi e.

Hitobang leng chu Ami ten jong angailu thei lheh uvin.ALengpa'u aphat na chu Leiset pum pi'a ami te in aphongdoh jui uve.Ajih chu Chi Robot asem hin Ami te tha asu ol lheh jing e.

Chi lai'a Lengpa hin ipi jieh'a ami te chu aboipi ngai ham?Aloupina aphuongdoh ding u adei jih ti ding hileu hen,Lengpa Robot hon jong abol thei uchula?

Robot ho chu Lengpa loupina phuong doh ding bang hita uleh a'umdan chu min Lengpa loupi na chu Programmer pan asystem aset sa hileh Aloupina tah chu um lou ding ahi e.

Chutobang ma achu Vantil teho jong chu Bekhirah khofsit anei lou'u ahin.Yetzer hara jong anei lou'u ahi.Pa Hashem loupina phuong'u jong leh Loupi tah tah jou lou ding ahi e.Mihiem te vang chu ahi poi.Yetzer hara in ei lhep diu toh bui na jat tam tah toh.

Khat le khat kigel ute!Sopi te jouse,Rabbenu Baal Shem tov in hitin ana sei e.Mi lham mei mei khat jong chu nui se hih uvin.Lungthim theng tah'a Pathen ahou uva Pathen kin abol phot ule Baalei teshuva ho letna chan gei anei thei uve ati.Khakhamim tehon Gemarra'a chun Baalei teshuva ho chungchang'a hitin ana sei uve.Baalei Teshuva ho din na mun'a chun Tzaddikim thengsel ho jong ading jou poi ati uve.

Thursday 5 July 2018

BAALEI TZEDEKA HALAKHA YOMIT.

DEVARIM HAPOSLIM BETZIZIT.
TZIZIT PASUL HISAH THEI THIL HO.
[YALKUT YOSEF SIMAN 12]



[SHIUR KDEI ANIVAH-TZIZIT KHAO ATAN LEH,CHOM TAJONGLEH AUM JAT A CHU KHAO DANG HO KHI THEI NA SHIUR(JAT) KISEINA AHI E.SHIUR ANIVAH CHU 4 CM VEL AHI E.SHIUR KDEI ANIVAH ANEI LOU LEH TALLIT PASUL AHI E.]

1.Tzizit khao ho chu atan a Khao ho chu abon a Khi thei na ding aum leh Kasher ahi e.Chuleh khi thei na d aum lou leh Pasul.Anaf(among) kiti Khao aki khen ho a kuon a chu hin vet lhah(check) ding.Eiho chondan in vang Von mong ho a Tzizit khao aki khai teng Khao li(4) lang khat a aum na d leh Khao li(4) khat pen ma aki khen na in Melchihna sign akipe jui e.Chijieh a chu Tzizit khao bang chu langkhat tan hen lang tidan chu Langkhat a khao li(4) jouse chu tan henlang Khi thei na ding Shiur(jat) um hih jongleh Langkhat a Khao li ho chu khi thei na ding Shiur(jat) anei leh Kosher ahi e.Khao get(8) ho chu abon a khi thei na ding Shiur(jat) anei jong le Kosher ahi e.Tzizit khao chu Tallit mong'a aki khai na lang ho atan khah leh Tallit chu Pasul(unfit) ahi e.Atan na akon jop phal lou ahi e.

2.Alang ni a Mun khat chiet a Tzizit khao ni(2) atan leh Pasul(unfit) ahi e.Ajiehchu Tzizit khao ho khat ahi uve.Tzizit dang ah d amu lou d leh Apoimo pet ahileh Khi thei na ding khaohuol akon a chu akhi thei ahi e.

3.Ahoipen chu Ahi thei d leh halakha dungjui in kosher jongleh Tzizit khao hitia tan ho alheh ding ahi e ajiehchu Tzizit khao jat kibol ho hin thu guh loupi tah anei ahi e.

NOTE:Tallit chun Tziziyot li(4) anei ngai ahi in anei lou leh Shabbath ni ho vel a bui ding ahi e.