Thursday 20 April 2023

PARASHAT BERESHIT

Leiset ahung kisem na lo.Khakhamim teho uvin Leiset chu mihiem pa adinga kisem ahi ati uve.Mun dang khat a imu kit uchu Leiset hihen thil jouse hileh Abon'a Pathen in kaloupina ding'a kasem ahi ati kit e.Chuti ahileh koi ding pen'a kisem ham?

Adonbutna chu ahah poi.Answer ni(2) na pa chu Answer khat(1) na pa in adonbut thei e.Pathen in adei chu aloupina hi Mihiem pa in aphuondoh ding hi ahi.Chi chok hilou'a,Leiset'a thil jouse matara(target) chu Pathen loupina phuongdoh ding hi ahi e.

Khakhamim te question dang khat gah sei kit diu hileu hen?Ipi jieh'a mihiem leh leiset a um ho khel khel?Pathen in chung lam'a Vantil hihen ipi hileh asim jou lou'a ama loupina phuongdoh ding anei chula!

Adonbutna chu Pa Hashem loupina chu Yetzer Hara nei mi,Patepna(nisayon)nei mi,Gentheina chuleh min ima'a asim/agel lou khat bou in Ama(Pa Hashem) chu aloupina aphuongdoh ding hi adei joh ahi e.

Ipi toh tekah thei ahidem?

Leng ching tah khat hi ana um in.Aleng gam hi ana ngailu lheh jieng in.Chijih chun Kum sih leh Aleng gam hi hoitah in ana boi pi jui e.Thil jat jat asem in.Athil sem ho lah'a khat chu Robot ahi e.

Hitobang leng chu Ami ten jong angailu thei lheh uvin.ALengpa'u aphat na chu Leiset pum pi'a ami te in aphongdoh jui uve.Ajih chu Chi Robot asem hin Ami te tha asu ol lheh jing e.

Chi lai'a Lengpa hin ipi jieh'a ami te chu aboipi ngai ham?Aloupina aphuongdoh ding u adei jih ti ding hileu hen,Lengpa Robot hon jong abol thei uchula?

Robot ho chu Lengpa loupina phuong doh ding bang hita uleh a'umdan chu min Lengpa loupi na chu Programmer pan asystem aset sa hileh Aloupina tah chu um lou ding ahi e.

Chutobang ma achu Vantil teho jong chu Bekhirah khofsit anei lou'u ahin.Yetzer hara jong anei lou'u ahi.Pa Hashem loupina phuong'u jong leh Loupi tah tah jou lou ding ahi e.Mihiem te vang chu ahi poi.Yetzer hara in ei lhep diu toh bui na jat tam tah toh.

Khat le khat kigel ute!Sopi te jouse,Rabbenu Baal Shem tov in hitin ana sei e.Mi lham mei mei khat jong chu nui se hih uvin.Lungthim theng tah'a Pathen ahou uva Pathen kin abol phot ule Baalei teshuva ho letna chan gei anei thei uve ati.Khakhamim tehon Gemarra'a chun Baalei teshuva ho chungchang'a hitin ana sei uve.Baalei Teshuva ho din na mun'a chun Tzaddikim thengsel ho jong ading jou poi ati uve.

Thursday 5 July 2018

BAALEI TZEDEKA HALAKHA YOMIT.

DEVARIM HAPOSLIM BETZIZIT.
TZIZIT PASUL HISAH THEI THIL HO.
[YALKUT YOSEF SIMAN 12]



[SHIUR KDEI ANIVAH-TZIZIT KHAO ATAN LEH,CHOM TAJONGLEH AUM JAT A CHU KHAO DANG HO KHI THEI NA SHIUR(JAT) KISEINA AHI E.SHIUR ANIVAH CHU 4 CM VEL AHI E.SHIUR KDEI ANIVAH ANEI LOU LEH TALLIT PASUL AHI E.]

1.Tzizit khao ho chu atan a Khao ho chu abon a Khi thei na ding aum leh Kasher ahi e.Chuleh khi thei na d aum lou leh Pasul.Anaf(among) kiti Khao aki khen ho a kuon a chu hin vet lhah(check) ding.Eiho chondan in vang Von mong ho a Tzizit khao aki khai teng Khao li(4) lang khat a aum na d leh Khao li(4) khat pen ma aki khen na in Melchihna sign akipe jui e.Chijieh a chu Tzizit khao bang chu langkhat tan hen lang tidan chu Langkhat a khao li(4) jouse chu tan henlang Khi thei na ding Shiur(jat) um hih jongleh Langkhat a Khao li ho chu khi thei na ding Shiur(jat) anei leh Kosher ahi e.Khao get(8) ho chu abon a khi thei na ding Shiur(jat) anei jong le Kosher ahi e.Tzizit khao chu Tallit mong'a aki khai na lang ho atan khah leh Tallit chu Pasul(unfit) ahi e.Atan na akon jop phal lou ahi e.

2.Alang ni a Mun khat chiet a Tzizit khao ni(2) atan leh Pasul(unfit) ahi e.Ajiehchu Tzizit khao ho khat ahi uve.Tzizit dang ah d amu lou d leh Apoimo pet ahileh Khi thei na ding khaohuol akon a chu akhi thei ahi e.

3.Ahoipen chu Ahi thei d leh halakha dungjui in kosher jongleh Tzizit khao hitia tan ho alheh ding ahi e ajiehchu Tzizit khao jat kibol ho hin thu guh loupi tah anei ahi e.

NOTE:Tallit chun Tziziyot li(4) anei ngai ahi in anei lou leh Shabbath ni ho vel a bui ding ahi e.

Wednesday 4 July 2018

BAALEI TZEDEKA HALAKHA YOMIT

DIN KHUTEI TZIZIT!
TZIZIT KHAO DAN HO!
[YALKUT YOSEF SIMAN 11]


[Note:Sulkhan Arukh a Teviyah kiti chu Spinning kiseina ahi in hichelai a hin akisem tin kasei e.chuleh Shezirah kiti chu weaving kiseina ahi in Hiche lai in Apheh thah tivel in ka mang e]

1.Tzizit khao ho chu aki sem masang a Leshem mitzvah Tzizit ading a kabol ahi e ti asei ngai e ajiehchu asei lou a leh Tzizit khao chu Kosher ahipoi e.Lungpat akon kisem Tzizit khao chu gam dang akon ahi a Eretz Israel a Leshem Mitzvah Tzizit ading'a aki pheh thah jong leh Kosher ahi poi.Israel mi khat in khao akisem achu Leshem Mitzvat Tzizit ading mong mong a khao kisem ahi tia asei ngai ahi e.Koi tobang in chi lungpat akon kisem Tzizit chunga hi Brakha asei leh Brakha Levatalah asei ho huom suong a lut ahi e.Chi tobang "Tallit Meshi" tichu "Lungpat akuon kisem Tallit" semphat nading a chu Lungpat akon kisem Tzizit chu alheplhah a Samul ham akuon kisem Tzizit(khao) joh akhai ding ahi e.Israel mi theng khat chu Lungpat akon kisem Tzizit khao kisep pet a aum a Leshem Mitzvat Tzizit ati leh kosher ahi e.Chijieh a chu Aphapen chu Khao adinga akisep masang a Ipi samul ham chu aho teng ahilouleh Patchon bang chu aphung a aga lo lhah teng Leshem Mitzvat Tzizit adinga kabol ahi e ati ding ahi.

2.Lekatkhila'a(ahoipen) Tzizit khao Tallit a akhai masang'a HAREINI MATIL TZIZIYOT ELU LESHEM MITZVAT TZIZIT tia asei ding ahi e.Bediavad(ahoipen hilou) a alung gel bou in gel hen lang hijongle Tallit chu Brakha asei nading a kosher ahi e.

3.Tzizit khao kihal khom ahi a,Akihal khom lah a chu Tzizit khao ading mong mong a kisem khao atam joh leh khenkhat in chi khao akuon in Tzizit sem thei ahi e ati uvin Hijongleh Chie tobang khao kihal ho akon Tzizit sem lou ding ahi e.Ajiehchu Mitzvot Ase ho ahin Atam lang a aki che poi ati uve.

4.Khut tah akon kisem Tzizit khao chu choh ding a deisah pen ahi e.Akhronim tam tah in hitia Machine akon kisem Tzizit khao chu aphal uve ajiehchu Tzizit khao akisep nading machine apat masang uva Leshem Mitzvah Tzizit tia Machine Pan ding Israel mipa chun asei e ati uve.

5.Lekatkhila a Khao aki pheh chu Israel mipi lhing khat in Leshem Mitzvat Tzizit ading'a abol ding deisah ahi e.Israel mi pi lhing nai lou khat,abil ngong ahilou leh angol khat in abol ahivang a Israel mi pi lhing khat in avet tup a aman Leshem Mitzvat Tzizit tia asei leh Bediavad a Chi Tzizit ho chu kosher ahi e.Ahivanga Mi pi lhing khat in hitia chu avet tup lou a ama ham chun Lishma tia asei leh Tzizit chu Kosher ahi poi.Kum 13 sam jang ni(2) nei ham ti kihe lou ahi vang a Leshen Mitzvat Tzizit adinga chu Khao chu abol thei ahi e.

6.Numei khat in Tzizit khao adinga khao abol chu abol masanga Leshem Mitzvat Tzizit tia asei leh kosher ahi e.Hutilou a asei lou leh kosher ahipoi.

7.Goy khat chu Israel mi pi lhing khat in avet tup a Tzizit khao abol masang a Mitzvat Tzizit adinga akhao abol ding tia thu apeh leh Rambam in kosher ahipoi ati.Rosh in cang kosher ahi e ati.Ahoipen chu Abol ding aum lou mong mong leh Rosh in asei bang a bol thei ahi e hutilou a chu Rambam thu jui ding ahi e.

8.Tzizit khao chu sha jong aha sha sah lou ding chuleh Pan jong aha pan sah lou ding alai(beinoni) chet a abol aphai.

9.Tzizit khao chu mong khat a khu 4 ahi in Akhai nading a ihet lut jou teng 8 ahung kisuo e.Abelap a leh Tzizit chu kosher lou ahi in chi chok hilou a Torah a na belap lou di kiti apal keh ahi e.

10.Eihon Tzizit khao ikhai/Ikhie dan uchu Mekubalim hon akhie dan uvin ibol uve.Hitin Tzizit khao chu Tallit in akhiet uve.
Tzizit khao het lut nading a kisem Tallit katan mong a avang achun Khao li aki heng lut e.Ni(2) vei khie ding,7 vei shamash khao a vel ding.Ni(2) vei khie kit ding chuleh 8 vei shamash khao a vel kit ding.Ni(2) vei khie kit ding chuleh 11 vei shamash khao a vel kit ding.Ni(2) vei khie kit ding chuleh 13 vei shamash khao a chu na vel kit ding chuleh achaina ding a ni(2) vei na khie kit ding.Abon a Khao kivel jat chu 39 ahi in chuleh Aki khie na mun jat chu 20 ahi e.Som thum le ko(39) vei khao kivel hin Pathen chu khat ahi e[HAVAYAH EKHAD] ti avetsah ahi e ajiehchu Gematriya a Pathen min chu 26 ahi in chuleh Ekhad chu 13 ahi e.Ani a igop leh 39 ahi e.
Chondan dang khat in Ni(2) vei aki khie jou leh 10 vei aki vel in,Ni(2) vei aki khiet kit in 5 vei akivel e,Ni(2) vei aki khiet in 6 vei akivel e chujou leh Ni(2) Vei ma aki khiet kit in 5 vei akivel kit e chuleh achaina in Ni(2) vei aki khiet e.Abon a aki vel jat chu 26 ahi e Pathen min HAVAYAH avetsah ahi e.
Khenkhat in Tallit Gadol achun 39 vei khao kivel pen abol uvin Tallit Katan'a 26 vei khao kivel in abol uve.
Eiho chondan in vang Ani in 39 aki bol e.

11.Tzizit khao get(8) jouse ho chu abon uva 12 gudalim tichu 24 CM beh ahi ngai uve chisang a chu achom joh leh bediavad a Kosher na lai ahi e.Hijongleh Pathen ging chu Safek(Doubts) ho akon in aki gam lhat uve.Khao ha sao lou ngen anei leh halakha dungjui tah a kosher ahi nading a 26 vei kivel Tzizit khao khie dan a chu abol thei ahi e.

12.Dan dungjui tah a chu Khao Tallit mong a akhai teng leh ham phal ahi e.Pathen ging ho chondan in Khao khai teng chuleh Khao ho khie teng ham lou ding ahi e.

13.Chem ho tichu thih ho a Tallit khao suh tan chu ahoi po in chijieh a chu asao val jieh a asuh chom nuom leh Aha(teeth) a asuh tan ding ahi e.

14.Tzemer(samulpuon) kiguo ham a kuon Tzizit khao asep leh Tallit Kosher ahi poi ajiehchu VE'ASU LAHEM-tichu midang akon hilou amaho akon akiti e.Aloi pa akon Tzizit khao aguh'a Tallit a Tzizit khao kigu chu aki khai jou a aloi pa aman apieh leh Tzizit khao ho alhep lhah a anung khai thah ngai ahi e ajiehchu VEASU-tichu Abol tengleh Ama'a ahi ngai e.

15.Tzizit chu akhai tengleh Tallit mong a diagonal(alakson) a akhai lou na ding a akichih them ngai e.