Wednesday 27 June 2018

BAALEI TZEDEKA

NACHUNG'A CHU DING A NADEI LOU CHU MI CHUNG A BOL HIH IN.


*Mihiem in chi leiset a mi thu itan dan dan a chunglang a ei thu kitan ahi e.Mi chunga thil pha nabol leh chunglang a kon nachunga thil pha lhung d ahi e.Mi apha lang a athu na tan leh nang chunga thu pha ngen a atan diu ahi.Shmirat Halashon a Khafetz Khayim in hitin aseiye.Mi thu aphalou a mi khat chun atan teng Chi thu phalou ho akitan na chunga thunei vantil chu athou doh ji in ahi ati.Chi thunei vantil hin thu aphalou a min atan dan chet in aheh/asei se jui e.Chi thunei vantil min chu "Saksuka" tin asei uve.Pirkei Avot in Mi thu na tan ho chu apha lang in tan pieh in ati,adehset a Teshuva bol thei ding ho leh Tzaddik ho.Mi khat chu akhoh e tia isei leh Chunglang a jong Ei akhoh tia kisei ahi e.Rabbi tam tah in mi phalou a na het pa jong chu vet tha da hih in,aum chan pha lou pa joh vet tha da in ati uve.Chutobang ma achu Talmid khakham khat amu a ading lou chu Talmid khakham pa aja lou in akila poi hinlah Talmid khakham pa sunga Torah thu cheng ho aja lou a kila ahi e.

Khafetz khayim in hitin tekahna apie e.Leng khat hin cha khat anei in achapa chang khat ahi jieh in alungse lheh e.Min achapa sei se jongle achapa ahuop in ahi e.Thilse abol jong le aki hetmo sah e.Hinla Mi dang hon acha pa aphapo in chuleh Ima lou in amoh khoh khoh e tia avel vel'a ahung sei teng ule alung ana jui e.Chi tobang chet a chu Pathen chate ihi uvin,Khat le khat ikisei set teng uleh chunglang a Ei hehse diu vantil chun ei hehse jui uvin Ichung uva Pathen alung ana jui e ati.
Chi chok chu hilou a Lengpa chapa hung seise ho chu lengpa in amu nuom poi ajieh chu Acha te aphat chuom na d sei lou uva kituo mona ding hung bol u ati.Khat le khat kisei set tuo sang a hoitah a ki hil them tuo joh guot d ahi e.Rasha khat ahiloule Aphat chuom na ding a lashon hara sei chu phal ahi na in hinlah deisah vang ahi poi.Aphat chuom nading a lashon hara sei sang a Ijat vei hijongleh hil them joh guot d ahi e.

Khat le khat ikisei set tuo lou uva Apha lang a iki hetthem tuo thei teng ule Shalom kiti CHAMNA chu um ahi e.Am Israel te chu aki lungtuo phot uva lim semthu hou u jongleh Pathen alunghang poi.Avetsah na in Akhav phat lai in Am Israel te lah a Milim semthu hou ana um uvin hinlah Gal bol a ache teng uleh ana jou jui uve.Milim semthu hou ding katina ahipoi.Lashon Hara sei chu Milim semthu hou,Tuol that,chuleh Chon thanghui athum a bol toh kibang ahi e tin asei uve.Chi jeh a chu Mi chunga thil se leh thuse sei bol guo hih inlang Mi chunga thilpha leh apha a mi bol ding guo in.

BAALEI TZEDEKA HALAKHA YOMIT

NETILAT YADAYIM LAYOTZE MIBEITH HAKISE(SHERUTIM)
[YALKUT YOSEF SIMAN 4]



{Bathroom=Beith haMerkhatz.
Toilet/Sherutim=Beith haKise.}

1.Beith hakise(Sherutim) akon pot doh teng khut khatvei bou Berez mangcha a sop thei ahi in chuleh khon jah angai khel khel poi.Hinla eiho chondan chuleh ahoipen chu Khon jah chuleh thum vei vei chiet sop ahi e.

2.Beith hakise(Sherutim) a thil na lah nuom leh na lah jou leh na khut na sop ngai ahi e.Beith hakise(Sherutim) kot kom cha khat a na thil lah d chu aum leh lut lou a na lah doh thei ding ahi leh na khut na lah na pen pen chu na sop ding ahi.

3.Beith Kneset Beith hakise(Sherutim) a na lut jou a na hung potdoh a Kadish ahilouleh kedusha kisei pet ahileh na khut chu na von ho a na thih a "Amen" ho na donbut thei ahi e.

4.Beith hakise(Sherutim) a kon potdoh jou teng khut a mit ho,bil ho tham phal ahi e.Beith hakise(Sherutim) sung a um teng jongle tham phal ahi e.Chi hi jingkah tho doh jou a khut sop masang a Beith HaKise(Sherutim) nalut kiseina ahipoi.Yalkut Yosef in Jingkah tho jou a khut nasop masang a Beith HaKise(Sherutim) na lut leh na bil,na mit ham chuleh na tahsa a ipi ham chu na strict a na tham lou ding apha e ati.Hutilou a chu adang a Sherutim na lut a na tham chu phal ahi e.

5.Beith hakise(Sherutim) na lut jou a na khut na sop na tui chu Inn juot na ho a man thei ahi e chu chok chu hilou a pahcha tui ho pieh na a jong man thei ahi e.

6.Beith hamerkhatz(Bathroom) a Beith hakise(Sherutim) aum lou na ho a khut Berez(tui kai na) akon Seudah ading hihen,Jingkah tho ading hijongle sop thei ahi e.Chi Beith hamerkhatz(bathroom) a hi Torah thu ahilouleh thil theng ho aki gel ngei poi.Poskim chule Talmud in hiche Beith ha merkhatz(bathroom) a hin Lhagao pha lou/thenglou ho aum deh poi adeh deh a tu khanga Eiho bathroom thengset ho ahin aum poi ati.Chijieh a khut sop thei ahi asung a hijongle Brakha vang chu Beith hamerkhatz(Bathroom) akon apotdoh teng asei d ahi e.

7.Beith haKise(Sherutim) a khutsopna um ho a kisop jong chu Brakha po lang a sei ngai ahi e.Apoimo mong mong a leh Tui kap na um ho a jong khu khut sop thei ahi in deisah vang ahipoi hutilou a chu apoimo mong mong lou leh sop lou chu deisah pen ahi e.

8.Len na(aeroplane) chuleh Train a Beith haKise(sherutim) a alut a abol ding ho abol chai tengleh Beith haKise(Sherutim) chu asin ding chuleh Akhut asop ding..Ache na ding mun alhun tengleh khatvei asop kit ding ahi.

9.Beith haKise(Sherutim) sung a khon a tui jan khovah a aki koi a leh chi tui a chu khut sop lou ding ahi.Tui chu aki khu ale vang sop thei ahi.

10.Beith haMerkhatz(bathroom) Beith haKise(Sherutim) um lou na a chu neh thei ho choi lut phal hijongle khu tup ngai ahi e.

11.Mikveh chuleh Beith haMerkhatz(Bathroom) a kide or kisil chai teng akhut khat vei asop ngai ahi e.Khon vang chu angai poi chule thum vei vei akisop poi.

12.Mikveh chuleh Beith haMerkhatz tichu Bathroom(sherutim um na) a thil alah d aum leh apotdoh ding teng Akhut asop a aphai.Asop lou jongleh khoh dih lou hijongle asop a le brakha amu ding ahi e.Bathroom sherutim um lou na a vang chu thil alah ding bou ahileh akhut asop ngai poi chu chung chon a kabol nuom e tichu midat khasidut ti jong leh asop ngai poi.




Tuesday 26 June 2018

BAALEI TZEDEKA

17TH TAMUZ AKON 9TH AV CHAN A CHONDAN HO.



17th TAMUZ akon 9th AV Kikah chu "YEMEI BEIN HAMETZARIM" Akiti e.

1.Sefardi te chondan in 17th Tamuz akon Rosh Khodesh Av chan KICHEN PHAL ahi.chuleh Rosh Khodesh Av jan apat Tisha b'Av kichai chan KICHEN PHALLOU.

2.Simkhat Mitzvah tichu PIDYON HABEN,BRITH MILAH,SIYUM MASECHET ho a laa tum ging ho toh SAH PHAL ahi e.Hutilou a chu Phal ahipoi.Rosh Khodesh Av akon in adan akhou dehset e.

3.Laa Tum ging um lou a Taona man pet a Pathen Thangvahna a SAH PHAL ahi e.chi chok hilou a YEMEI BEIN HAMETZARIM kikah Shabbat ho a Shabbat laa ho sah phal ahi e chuleh Taona ho a Taona laa kisa ho sah thei ahi e.

4.YEMEI BEIN HAMETZARIM kikah a Shabbat ho a Shehekhyanu bracha sei thei ahi e.Hinla Shabbat nikho lou a Shehekhyanu bracha asei lou na ding a akiven aphai.tichu thei thah neh lou guot ding,Von thah ho choh lou guot ding.Rosh khodesh Av chan von chah choh thei ahi e.Chujou a kon choh lou ding ahi.

5.Mi khat chun Yemei Bein Hametzarim sung a thei khat brakha asei a brakha asei jou a aneh masang a thei thah ahi ti agel doh leh Shehekhyanu bracha asei a aneh ding ahi e.

6.Thei thah Tisha b'Av jou a amu lou ding ahi tah leh Bein Hametzarim sung a Shabbat ni hi hih jongleh Shehekhyanu brakha asei khum a aneh thei ahi e.Nikho dang hilou a Shabbath ni a asei ding chu deisah pen ahi e.

7.Von sop ho jong Sefardi te ading in Tisha b'Av alhun na hapta bou khun aki bol poi.Ashkenazi te in vang Rosh khodesh Av akon in a strict mong mong ta uve.

8.Saa neh vang chu Yerusalayim chondan in Sefardi te ading in Rosh Khodesh Av akon in 10th Av chen chu Ashkenazi te bang in a strict uve.Seudat Mitzvah ho a vang Saa chu Rosh Khodesh Av jou hijongle neh thei ahi e.

8.Sam tan chuleh mul vo ho chu 17th Tamuz jou akon bol lou aphai.Asao val a atan nuom leh vang Tisha B'Av chuh na hapta masang chan a tan le vo thei ahi e.

9.Rosh Khodesh Av a kipat tui lum a kisil phal lou ti aum in chuleh aphal aum e.Tisha b'Av lhun na hapta in vang tui lum a kisil ding aphal po uve hinla Damna ding tichu Nupi anao vop lha sung se ahileh phal ahi e.Hijongle Tui dap a vang chu Tisha b'Av lhun na hapta a jong kisil thei ahi e.

10.Tisha b'Av alhun na hapta a Mikveh a ache a tui dap aum lou leh Tui lum a kide thei ahi e.

11.Inn ho suh theng tichu thih leh jut chu Sefardi te ading in Tisha b'Av chuh na hapta ajong phal ahi  in aki strict poi.

12.Tin tan phal,Sam po phal chuleh Kengkoh not theng phal ahi e.

13.Von akam kileh lha ho chuleh Aki khuina ki lham lha ho chu Tisha b'Av chuh na hapta hijongle khui phal ahi e.Von thah vang Rosh Khodesh Av akon khui phal ahi poi.Von khui natoh bol hon neh ding anei lou ding uva leh Rosh Khodesh Av jou ajong akhui thei u ahi e.

14.Tisha b'Av chuhna hapta a Kengkoh khui hon kengkoh thah khui phal ahi poi.Rosh Khodesh Av akon in a strict pan ta uve.Hinlah Akeh lai ho khui bit phal ahi e.chuleh a lei ase ho sep phat thei ahi e.

15.Von thah inei ho Tisha b'Av alhun na hapta a Ah phal ahi poi.Hinlah Tisha b'Av lhun na hapta masang a Ah phal ahi e.

Note:Seilou jong tamtah aum in,Avel a nahet them lou hou Akho a Rav ho nadoh thei uleh ana dong uvo.