Tuesday 26 June 2018

BAALEI TZEDEKA

17TH TAMUZ AKON 9TH AV CHAN A CHONDAN HO.



17th TAMUZ akon 9th AV Kikah chu "YEMEI BEIN HAMETZARIM" Akiti e.

1.Sefardi te chondan in 17th Tamuz akon Rosh Khodesh Av chan KICHEN PHAL ahi.chuleh Rosh Khodesh Av jan apat Tisha b'Av kichai chan KICHEN PHALLOU.

2.Simkhat Mitzvah tichu PIDYON HABEN,BRITH MILAH,SIYUM MASECHET ho a laa tum ging ho toh SAH PHAL ahi e.Hutilou a chu Phal ahipoi.Rosh Khodesh Av akon in adan akhou dehset e.

3.Laa Tum ging um lou a Taona man pet a Pathen Thangvahna a SAH PHAL ahi e.chi chok hilou a YEMEI BEIN HAMETZARIM kikah Shabbat ho a Shabbat laa ho sah phal ahi e chuleh Taona ho a Taona laa kisa ho sah thei ahi e.

4.YEMEI BEIN HAMETZARIM kikah a Shabbat ho a Shehekhyanu bracha sei thei ahi e.Hinla Shabbat nikho lou a Shehekhyanu bracha asei lou na ding a akiven aphai.tichu thei thah neh lou guot ding,Von thah ho choh lou guot ding.Rosh khodesh Av chan von chah choh thei ahi e.Chujou a kon choh lou ding ahi.

5.Mi khat chun Yemei Bein Hametzarim sung a thei khat brakha asei a brakha asei jou a aneh masang a thei thah ahi ti agel doh leh Shehekhyanu bracha asei a aneh ding ahi e.

6.Thei thah Tisha b'Av jou a amu lou ding ahi tah leh Bein Hametzarim sung a Shabbat ni hi hih jongleh Shehekhyanu brakha asei khum a aneh thei ahi e.Nikho dang hilou a Shabbath ni a asei ding chu deisah pen ahi e.

7.Von sop ho jong Sefardi te ading in Tisha b'Av alhun na hapta bou khun aki bol poi.Ashkenazi te in vang Rosh khodesh Av akon in a strict mong mong ta uve.

8.Saa neh vang chu Yerusalayim chondan in Sefardi te ading in Rosh Khodesh Av akon in 10th Av chen chu Ashkenazi te bang in a strict uve.Seudat Mitzvah ho a vang Saa chu Rosh Khodesh Av jou hijongle neh thei ahi e.

8.Sam tan chuleh mul vo ho chu 17th Tamuz jou akon bol lou aphai.Asao val a atan nuom leh vang Tisha B'Av chuh na hapta masang chan a tan le vo thei ahi e.

9.Rosh Khodesh Av a kipat tui lum a kisil phal lou ti aum in chuleh aphal aum e.Tisha b'Av lhun na hapta in vang tui lum a kisil ding aphal po uve hinla Damna ding tichu Nupi anao vop lha sung se ahileh phal ahi e.Hijongle Tui dap a vang chu Tisha b'Av lhun na hapta a jong kisil thei ahi e.

10.Tisha b'Av alhun na hapta a Mikveh a ache a tui dap aum lou leh Tui lum a kide thei ahi e.

11.Inn ho suh theng tichu thih leh jut chu Sefardi te ading in Tisha b'Av chuh na hapta ajong phal ahi  in aki strict poi.

12.Tin tan phal,Sam po phal chuleh Kengkoh not theng phal ahi e.

13.Von akam kileh lha ho chuleh Aki khuina ki lham lha ho chu Tisha b'Av chuh na hapta hijongle khui phal ahi e.Von thah vang Rosh Khodesh Av akon khui phal ahi poi.Von khui natoh bol hon neh ding anei lou ding uva leh Rosh Khodesh Av jou ajong akhui thei u ahi e.

14.Tisha b'Av chuhna hapta a Kengkoh khui hon kengkoh thah khui phal ahi poi.Rosh Khodesh Av akon in a strict pan ta uve.Hinlah Akeh lai ho khui bit phal ahi e.chuleh a lei ase ho sep phat thei ahi e.

15.Von thah inei ho Tisha b'Av alhun na hapta a Ah phal ahi poi.Hinlah Tisha b'Av lhun na hapta masang a Ah phal ahi e.

Note:Seilou jong tamtah aum in,Avel a nahet them lou hou Akho a Rav ho nadoh thei uleh ana dong uvo.

BAALEI TZEDEKA

MIPI ANN NGOL NA LI(4) DAN HO.


*Ann ngol na li ho:
Li(4) na'a ann ngol:Tamuz taarikh 17.
Shiv'a Asar beTamuz ann ngol tin akihe e.

Nga(5) na'a ann ngol:Av taarikh 9.
Tisha B'Av ann ngol tin akihe e.

Sagi(7) na'a ann ngol:Tishrei taarikh 3.
Tzom Gedalyah ann ngol tin akihe e.

Som(10) na'a ann ngol:Tevet taarikh 10.
Asara beTevet ann ngol tin akihe e.

Abon a hi Nissan lha akon kisim ahi e.Israel jousen hiche nikho li ho ahin ann ngol na anei uve ajiehchu vangset umtah tah thilsuoh chi taarikh ho a hi ana lhung ahi in,chiho ageldoh thei uva Teshuva abol thei diu deisah ahi e.

Adang ann ngol nikho kisei lou ho:
TAANIT BEKHOROT.
TAANIT ESTHER.CHULEH
YOM KIPPUR.


IPI TI ANN KI NGOL HAM?
1.Mi jousen ann angol diu ahi e.Tho ki gen ho pal keh phal ahi poi.

2.Alot hashakhar tichu Nisa suo na ding Pungkah 1 leh minute 12 masang akon Tzet hakokhavim tichu Nisa lhum apat minute 20 jou chen ima neh phal ahi poi.

3.Jan a Imut masang a Alung a "Alot hashakhar" ahi masang leh katho doh a thil kaneh ding ahi e tia agel leh Jan a atho doh khah a thil aneh nuom khah leh aneh thei hutilou a chu neh phal lou.

4.Ann ngol na 5 na tichu Tisha B'Av tilou adang Ann ngol na 3 ho jouse tichu 17th Tamuz,Tzom Gedalya chuleh 10th of Tevet a chu:-
kisil phal,
Kengkoh savun ho bu phal,
Perfume ho jong kinu phal.

5.17th Tamuz,Tisha b'Av chuleh Tzom Gedalya ann ngol nikho chu Shabbat ni a achuh leh ajing nikho Yom Rishon in ann aki ngol e.Hinla 10 Tevet chu itih khang hijongleh Shabbath ni a chu thei lou ding ahi.Yom Shishi tichu Friday ni a Tzom Asara beTevet chu achuh leh Tzet hakokhavim chen aki ngol e.

6.Ann ngol na ding nikho hapta kit a achuh d leh Achuh nading hapta masang a Shabbat akhun Khazan pa ham in phuon na anei jui e.Hijongleh Chi ann ngol na ding ki phuong hi 17th Tamuz toh Tzom Asara beTevet bou ahi.Adang ho vang aki phuong ngei poi ajiehchu mipi in ahe in chuleh amin thang in ahi.

7.Hotel/Dukan bol ho in Adam lou jieh a ann nethei ho bou neh thei achoh sah thei ahi e.Hutilou a chu Judah te gam ahi a leh Hon lou chu phapen ahi e.

8.Tisha b'Av tilou achu Nupi nao vop leh Nao nei jou pan pan hon ann angol lou diu ahi.
Nupi nao avop na LHA THUM JOU akon chuleh Lha thum ahi masang a Nat ho anei tah leh Tisha b'Av tilou a chu ann aneh thei ahi e chuleh Tisha b'Av a jong anem thei pen a strict ahi e.
Nupi nao nei jou ho anei jou apat kUM NI SUNG a chu ann aneh thei ahi e hijongleh mipi ann ngol ni a neo khat chu Aneh akiem sah ding aphai.Tisha b'Av toh Yom kippur a vang a strict jep e.

9.Dam mo ahivang a sakanah(danger) hih jongleh ann angol ngai poi.Tisha B'Av a vang ann angol lou vang a mi mu lou a aneh ding ahi.

10.Tehse atha lhasam hon jong chi Ann ngol nading li ho ahi ann angol lou thei u ahi.Tisha b'Av a vang chu a strict jep tei tei e.Ann aneh jongleh aha neh lou ding ahi.

11.Chapang Pasal Kum 13 lhing nailou ho chuleh Numei kum 12 lhing nai lou hon ann angol ngai poi.Pungkal chom khat jong angol ngai poi.

12.Moupa a Sheva Brakhot asei na ding Ni sagi sung,chuleh Brith Milah bol ding Pa,Sandak chule Mohel pan jong chi ann ngol na li ho a ann angol diu ahi e.Ahileh Shabbat ni a achuh a Ajing nikho Yom Rishon a kichuon ahi leh khatzot Hayom tichu Sun kim jou akon a ann aneh thei u ahi e ajieh chu amaho a ding a kipa nikho ahi e.

13.Tisha B'Av tilou a ann ngol na dang ho a Jingkah aki tho teng akam chu Tui Reviit lhing lou a khu leh phal ahi e.Ahivang a tui aval lou d akichih them ngai e.Haa not lou a um thei lou hon anot thei u ahi e.

14.Tisha b'Av tilou ann ngol na dang ho a cigarette achep thei ahi e.Hijongle Ann ngol nikho ahi agel doh jing ngai e.

15.Chewing gum lhai phal lou hinla Tuina nei lou Chewing gum phal.

16.Ann ngol ni amang hil khah a thil aneh khah leh ahet het akon ann a'ngol kit d ann ngol kichai chen.

17.Ann ngol ni amang hil a Thil khat aneh guot jieh a brakha asei tah leh neo khat bou atep d.

TAONA LANG TOH KISAI A:
1.Ann ngol jousen Amidah taona Shomea Tefilla a khu "ANENU" asei diu.

2.ANENU asei jou tengleh Shomea Tefilla taona chu akhum kha d.Shaliakh Tzibbur pa bou in Amidah Repetition a GOEL YISRAEL toh ROFE KHOLEI AMO ISRAEL kikah a ANENU pen khu asei a HA'ONE LE'AMO YISRAEL BE'ET TZARA tia akhum kha ahi e.

3.SHOMEA TEFILLAH TAONA akhum kha nading a BARUKH ATAH ADONAI ati jou a ANENU asei lou agel doh ale Nung che lou a Taona pa chu ajop ding chuleh ELOHAI NETZOR kichai a khu ANENU akhum kha na um lou a asei ding.SHOMEA TEFILLAH leh RETZE kikah a vang ANENU sei lou d ahi e.

4.Ann Ngol nikho ho leh Shakharit leh Minkha in Torah aki la doh e chuleh MI THUM(3) aki kou in PARASHAT VAYEKHAL akisim e.Ann ngol nikho chu YOM SHENI TOH YOM KHAMISHI TICHU TORAH LAHDOH Ni in chu jongleh PARASHAT HASHAVUA aki sim po in ANN NGOL NIKHO PARASHA TICHU PARASHAT VAYEKHAL aki sim e.

5.Ann Ngol nikho leh ahung kikhom MINYAN lah a Mi GUP ahilouleh Mi SAGI in ann angol lou leh Torah chu SHAKHARIT PET HIHEN MINKHA PET HIJONGLEH aki la doh ngei poi.

6.Adam mo jieh a Mipi Ann ngol nikho a ann ngol lou ho ALIYAH LATORAH a PARASHAT VAYEKHAL kisim na a ding doh lou ding ahi.

7.Kohanim tehon Ann ngol nikho leh Minkha jongleh BIRKAT KOHANIM asei uve.Hinla kohen ann ngol lou aum leh Birkat Kohanim kisei tengleh Po lang a apot aphai.

8.chi Ann ngol ni li teng Tefillin aki vei e.Tisha b'Av a vang Amun mun in avei dan aki het aphai.Sefardi minhag Yerushalmi hon Jingkah leh avei ji tau ve.Sefardi adang ho in vang minkha lang bou in avei uve.

BAALEI TZEDEKA HALAKHA YOMIT

"HILKHOT NETILAT YADAYIM SHAKHARIT"
 (YALKUT YOSEF SIMAN 4)


*Imut teng thi na ki tep jui ahi in Itahsa u abuoh jui e.Lhagao phalou ho jouse chu mihiem tin ho akon in itahsa uva alut jui uve.Chi suh theng na dinga chu Jingkah leh tho tho leh khut sop poimo ahi e.

Imut teng uleh Itahsa u akisel lai ho itham khah thei u ahi in chijieh a chu khut sop ngai ahi e.

Kohanim te hon Beith Hamikdash phat laiya Pathen kin bol na dinga kiyor akon akhut u ana kisop banga Pathen kin bol nading a isop u ahi e.

YALKUT YOSEF:
Nisim seh leh Lupna akon atho doh jou teng Tui khon dim a alah a akhut asop lhah ngai ahi e.chuleh Akhut athih hul masang a Taona "Al netilat Yadayim" asei ding ahi e.(Yalkut Yosef siman 4:1)

KHUT SOP NADING A IPI TUI MAN THEI HAM:
Tui nen man lou ding
Tui lum man thei.
Juice ho ahiloule tui a colour ki lheh man lou chu aphai.Poskim khen khat in Netilat Yadayim seudah bang a strict ding ati uvin aphal po uve.Sulkhan Arukh a vang Rabbi Yosef karo in aphal e.
Min naa atoh nasa tui man lou ding aphai.Poskim khen khat in Netilat Yadayim Seudah bang a strict d ati uvin aphal po uve.Sulkhan Arukh a vang Rabbi Yosef karo in aphal e.Tekahna a Me ho kisop theng na tui,Pon ho kisop na tui.chuleh
Gancha ho kisan in adon nuom lou u tui man lou ding aphai.Poskim khenkhat in Netilat Yadayim Seudah abang a Strict d ati uvin aphal po uve.Sulkhan Arukh a vang Rabbi Yosef karo in aphal e.
Mikveh tui,Tuipi,Vadung tui ho jong jah thei ahi e.

JINGKAH NETILAT YADAYIM SHAKHARIT (THODOH KHUTSOP) A KHON UM HIH JONGLE BEREZ AKON ASOP THEI AHI E.KHON UM A ASOP BANG A AKHUT AKHEL LELE NGAI AHI E.HINLAH BRAKHA ASEI LOU DING AHI.KHON AMU MU LEH ASOP THAH KIT APHAI.

KHUT SOP DING DAN:
Khut jet lam a khon tui dim chu alah a Akhut vei lang apieh ding chuleh akhut veilang in khut jep lang tui abuh khum d chijou leh khon chu khut jep lang apieh d.Khut jet lang in khut vei lam chu tui abuh khum d chuleh khut vei lam apieh d.Hitia chu akhut teni 3(thum) vei chiet abuh khum ahi e.

KHUT HOILAI MUN A SOP D HAM?
Mi ho chelou na mun a asop ding deisah pen ahi e.
Israel a kitchen a kuong sopna ho a jong sop thei ahi e.

KOI KOI IN KHUT ASOP NGAI HAM?
1.Numei chuleh Pasal.
2.Chapang thil hethei ho sop sah a brakha ahi ding banga asei aphai.
3.Jan tou khovah hon asop diu hijongleh brakha asei lou diu.
4.Jan a tui don nuom hon blanket ham khat a akhut athih anganse thei ahi e.Chuleh Tui adon masang a brakha asei d.Reviit adon leh Brakha akhrona jong asei d.
5.Jan a pam che nuom hon anung mut tah lou ding a akigel uva leh Khut sop na dan chet a Akhut u tui a asop diu.