Monday 25 June 2018

BAALEI TZEDEKA

17th TAMUZ ANN NGOL.


*Mishnah Taanit 4:3 in ana record e.Hamsedna  thil nga(5) Tamuz taarik 17 nin ana lhung e.

1.Songpheng masa chu Moshe Rabbeinu in Sinai mol a akum lhah a Israel te bongnou lim semthu asem leh ahou na a maicham asem u amu phat in chi ni hin ana sukeh in ahi.

Israel chaten Bongnou lim semthu ahou jieh uvin Moshe Rabbeinu Sinai mol a Torah la ding a aum lai tah in Pa Hashem in Kum suh in ati in ahin sol suh e.Torah ahin kisan jou in ahung suoh in ahileh Israel chaten milim semthu ahou u amu phat in Torah chu Israel chate pieh ding anuom ta poi.Chijieh chun Torah aum na a nung pieh d ati leh Upa lamkai hon anung pieh ding amu phat uvin Moshe Rabbeinu ahung chu uvin ahileh achu doh jou po uve.Torah thuchang hon Bongnou lim semthu amu phat uvin vanchung a alengtou uvin ahileh Torah suong pheng chu ahung gih in Moshe Rabbeinu in adop jou lou jieh in akheh lhah sah in asu keh e tin Midrash khenkhat in asei e.

2.Beith Hamikdash amasa pen phat lai a Nisim seh a atuo u Maicham chu chi ni hin ana tang e.

Ajieh chu Maicham atuo diu chu ahung lhung ding aban ni li ading toh koisa in ana koi jui uve.Galmi tehon khopi bang ahin suh set jou uva Jerusalem khopi asu se uvin Kohanim teho umna Muntheng mun jong ala guo uvin hinlah 7th Av chen chun ana la thei po uve.Galmi te ho khopi ahung lut jou akipat in Maicham a atuo diu gancha ahung lhom ta in ahi.9th Tamuz a Galmi te ahung lut jou uva kon 13th Tamuz chen ding Gancha tuo ding (ahung lhung ding ni li ading toh ana koi tha jui jieh uvin) ana nei uve.Ipi ti 17th Tamuz a Maicham nisim seh a atuo u chu tang ham?13th Tamuz chen a ding a anei u hilou?13th Tamuz akuon 17th Tamuz chen chun Galmi sepoy ho guhthim in sum apie uvin ama ho koma ana cho uve.

3.Beith Hamikdash ani na phat lai in khopi bang chu ana suh set pat nikho u ahi e.

Titus leh agal sepoy hon chi nikho hin Jerusalem bang asu se uvin Jerusalem alut uve.

4.Beith Hamikdash ani na phat lai ma in chi ni hin Apustamus mi phalou pa in Torah ana hal in ahi.

Hoilai mun a Torah chu ana hal?
Rabbi Acha in lod lamsuom a ana hal e ati.Rabbi tehon Tarlusa lamsuom a ana hal e ati.

Roman te vaipoh na kiphin na len kipat nading kum 16 masang Roman mi palai a pang Camanus phat lai a thilsuoh ahi tin Khang thu hisap hon agel uve.

Chuleh,
5.Beith Hamikdash ani na phat lai ma in chi ni hin milim semthu muntheng sunga ana koi uve.

Apustamus miphalou pa mama in milim semthu chu muntheng sunga ana koi dan in mi tamtah in asei uve.

Beith Hamikdash masa pen phat lai ma in Khopi bang chu ana bo se uvin ahi.Hinla Beith Hamikdash masa pa phatlai a khopi bang ki bo set nikho chu 9 Tammuz ahi.Hinla Mipi teho suh genthei lou na ding in lha khat a ni(day) ni(2) ann ngol ding in ana bol po uve hinla 17 tamuz nikho ma a ann ngol ding in ana sei uve.Ajieh chu Beith Hamikdash ni na pa kisuh set joh chu hamsedna len tah jo dan a akilah jieh ahi e.
Talmud Yerushalmi in Beith Hamikdash amasa pa bang(wall) akisuh set ni jong chu 17th Tamuz ma ahi e ati.Mi pi hon hahsatna nasatah athuh jieh uchun 9th Tamuz dan in ana he uve ati.Pathen in jong kacha te genthei na a kei jong kajao e ti vetsah na in Israel chaten atahsan nikho u 9th Tamuz dan in Yeremiah themgao ana sei sah e.


BAALEI TZEDEKA HALAKHA YOMIT

"HILKHOT HASKAMAT HABOKER"


*Jingkah kho het het leh "Modeh ani" Sei ding.Lupna akon kitho doh a ding doh pei lou d.
Rabbi Nakhman in jingkah hung tho tho leh Olam Haba ahilouleh Pathen kin bol ding a hatna thei gel ding chuleh Pa Hashem hoitah a hou thei na ding a thanuop na kipieh d.

Shulkhan Arukh a Rabbi Yosef Karo in Humpi bang a Pathen kin a ding a kitho ding ati.Humpi ahat bang a eijong hat ding.Yetzer Hara ahung leh kijo sah lou ding.

Rabbi Yitzkhak Yosef in Pirkei avot a Teima chapa Rabbi Yehudah in asei jouse asei e.Ajieh chu Pathen kin a lhei na ding a abon a ngaicha ahi ati.

Rabbi Yehudah Teima chapa in hitin asei e.Nasempa kin bol ding in Lutnu bang in hangsan in lang,Muvanlai bang in Jang in lang,sakhi bang in lhei in lang chuleh Humpi bang in hat in ati.(Pirkei Avot 5:20)

Lutnu bang a hangsan d:
Rashbatz in A Rav pa koma ahetchen lou ho ahilouleh Buoina anei ho sei lhah theina hangsan na nei hen ati.

Muvanlai bang a jang d:
Rashbatz in a Torah jil chu muvanlai akipuh jang bang a pu jang hen.Chuleh Avel vel in jil hen chutileh Muvanlai in vacha dang jouse achunga alen sah lou bang a Lhagao lam a kidom sang ding ahi ati.

Sakhi bang a lhei d:
Rambam student Rabbeinu Yosef Bar Yehudah in Torah Gedolei hador ho akon jil nading leh ngai ding in Kho khat akon kho khat chuleh gam khat akon gamdang khat gangtah in juon hen ati.

Humpi bang a hat d:
Yetzer Hara ajo nading a humpi ahat bang in hat hen ati.Pirkei Avot Bung 4 chang 1 a akisei bang a,"Koi ham ahat?A Yetzer jou chu hat akiti."

BAALEI TZEDEKA

YETZER HARA


*Yetzer Hara khatvei kaki mu pi in kadong e.Ipi ti mi nalhep lhah lhah mei thei ham?Ipi jieh a Mi nalhep lhah chai hon avel avel a nan tahsan kit thei ham?Yetzer Hara in hitin ei donbut e.Ajieh chu Mi tam tah in Imacha bol thei lou dan a nah sah a ei koi lou jieh u ahi e Chule ei kicha hon ei nel nading uva akah le kaki jo sah jui jieh ahi ati.(Baalei Tzedeka On the Yetzer)

Rabbi Nakhman in hitin Tekahna apie e.Yetzer Hara chu Duha nei tah a tawt mi khat akhut tum sip a mipi lah a lhei lele tobang ahi e ati.mi koma ahung in hitin ahung dong e,"Ka khut a kachoi nahet am?ati.Adoh jouse chun athil dei achoi ding gingcha in Yetzer hara nung chu adal suh kei uve.Achaina a akhut asip chah kheh chu ahin hong doh leh akeu ana hi e.Hitobang a chu mi tamtah Yetzer Hara lhep lhah a um ahi

Tekahna dang kit khat chu Yetzer Hara chu akhut sip chah kheh in mi koma ahung in Ka khut a kachoi na het leh?tin ahung dong in ahi.Adohpa chula abul til til in donbut ding athanuom poi.Athanuop lou jieh in Yetzer Hara in jong A pocket a kuon in Purse ala doh in Asum nei,Bank card,Athep naho certificate avetsah in Kakhut a kachoi nahet leh nadei khat kapieh d nahi e ati.Kahin pieh thei lou top jongleh thil khat a kahin kithopi d nahi e ati.Chi adoh pan jong Yetzer Hara housat dan ho,athepna ho amu phat in atahsan in Akhut a achoi chu ipi ahidem ti agel pan tan ahi.Akigel pet chun Yetzer Hara in na phat abei tai ati in chi mipa akon chun ajam in chi mipa chu akidel sah jui e ati.

Achaina a Yetzer Hara adal phah teng uleh Yetzer Hara in akhut keu avetsah jui in Donbut thei lou in ahin del jouse akoi jui tai.