Sunday, 7 September 2025

PARASHAT LEKH LEKHA

Eretz Israel gam aloupi dan:

Ipi jeh'a Pathen in Avraham Avinu chu Eretz Israel ajuot ding'a aseipeh ham? Gemara Masekhet Ketuvot 110b mun'a imu dungjui uva Koi hileh Gam pam a cheng chu Pathen nei lou tobang ahi akiti.Khazal hon Vayikra 25:38 pansan in hitichun hilchetna ape uve.

PARASHAT NOAKH.

Midang'a dinga Taopeh:

Mi dang a ding'a Taopeh ding hi ichan gei'a poimo am?Masekhet Bava Kama 92a achun hitin akisei e.Rava in Rabah bar Mari chu hitin adong e.Khakhamim tehon Koi hileh Mi dang khat'a dinga taona nei peh chu Ama in jong ataopeh thil chu angaichat leh aki donbut masa e ti hoiya pat ajil doh uvem?Rabah bar Mari in Iyov lekhabu Chapter 42:10 akon ati.Rava in Rabah Bar Mari aledonbut na'a chun Bereshit 20:17 mun'a Avraham in Avimelekh ataopeh akon achu jildoh thei ahi ati.Aipi chu hitaleh Koi hileh Mi dang'a ding'a Taopeh chu ataopeh mi pa sang'a athil thum akimu vah joh ding tichu ijildoh uve.Noakh chun Ipi bol'a Akhang mite ataopeh lou ham?Zohar lekhabu Parashat Noakh 67b achun Noakh in akhang mite ataopeh lou jeh'a Pathen in akhang mite hochu asuh mang ahi tin akisei e.Atao peh lou jeh'a chu Twisanglet jong chu ama min'a kiminvo(Isaiah 54:9) ahi tin aseibe'e.


PARASHAT BERESHIT.

Leiset kisem chungchang:

Ipi jeh'a Leiset kisem ham?Rabbi Moshe Khayim Luzzato "Ramkhal" in hitin asei e.Derekh Hashem Chapter 2:Pathen chu "Pha" tin akimin vo e.Pha tia Akiminvo na bang'a chu Aphatna chu athilsem jouse chunga bol hih henlang hileh iti Apha'e tia ihet thei diu?Chijeh'a chu Aphatna akimudoh nading'a chu Leiset asem ahi ati.Ichung cheh uva Thilpha abol nom ahi in.Thilpha iti tengleh neo khat bou hilou Ikisan thei chan dol u thilpha jat chu eipeh nuom u ahi.Thilpha dang jouse hi akivat ngen ahi in Pathen ama tah tilou Thilpha lhingset aum poi.Chuti leh Pathen toh kimat chu thilpha len pen ahi tai.Mesilat Yesharim lekhabu Bung masapen pen achun Mihempa ading'a Leiset kisem ahi ati.Chi toh hin kisai'a Khakhamim tehon Bereshit tichu "Bet Reshit" tichu Reshit ni(2) adinga leiset kisem ahi ati uve.Ipi ham chi teni chu iti leh Israel toh Torah ahi.Achunga isei utoh kitoh'a Pathen in Aphatna atah lat nading'a tichu Namtin vaipi in ama aphatdan ahet nading uva chu Chi teni-Israel toh Torah hi amangchah ahi.


Adam leh Khava Chonset:

Chonsetna aphatlou dan?Shaarei Teshuvah lekhabu'a Rabbeinu Yonah hitin asei e.Shaar Revi"i (4):Mihem tahsa a natna hise inei bang uva Lhagao in jong anei e ati.Ipi ham Lhagao natna hochu iti leh Umchan phalou ho leh Chonsetna ho hi ahi.Miphalou chun Alampi adalhah'a Pathen kom akile teng Pathen in anatna asuh dam peh ji e.Natna ho jen na'a Lou le Ai kha tah tah akimang chah bang'a Lhagao Nat jen nading'a jong Genthei na jat jat Pathen in amangchah a ajen ji ahi.Natna hise jong ajat jat aum bang'a Chonsetna jong ajat jat um ahi.Anatna toh kitoh'a lou leh Ai jat chuom chuom aum bang'a Chonsetna ho jen nading'a jong ajat chuom chuom um ahi.


Kayin leh Hevel thiltuo:

Thiltuo hi Pathen lunglhaina ham?Ihetsa mabang uva Thiltuo hin toh masa pen chu Kayin leh Hevel ahi lhon e.Pathen in thilto ding asei khah lam Torah in akimu hih e.Hoilai'a kon thiltuo ding lunggel an nei lhon ham?Abarbanel in hitin asei e.Bereshit 4:3:-Kayin toh Hevel kikah'a Kituomona ahung suo thah jeh ahi.Ajehchu Kayin in Hevel koma chun ka natoh hi Pathen mai'a hoi jo leh deilhen jo hi ding ahi ati.Leiset natoh um lou hileh hoilai'a mihem in neh akimu'a sil leh chen akilah ding ham?Ka natoh jeh'a mi jouse in kei ei ngaichat diu ahi in kei in vang koima kangaichat lou ding ati.Hevel in hitin aledonbut e.Kei natoh hi Pathen mai'a hoijo leh deilhen joh hiding ahi.Ajehchu kei in gancha ka vah hi ja aum in.Nang natoh ahileh Leiset chu ki gaosap ahin Ling le khao leiset in ahin sep doh ding akitin Kei natoh ahileh aki Gaosap poi.Chuleh Pathen chu Roeh(Thil ching) tin akiminvo in chumabang'a Moshe leh David jong Gancha Ching ahi lhon e.Chutileh Koi chun athusei lhon chu alhap lhah tichu asuhchet peh ding ham?Or achaina abolpeh ding ham?Pathen in koi'a joh asan ding ham ti akinel lhon jeh'a Pathen Ama tah in hakhra'ah abol ding in akinuop tuo lhon e chijeh a chu anatoh lhon toh kitoh'a Thiltuo ahin choi lhon ahi.Pathen in adei leh alhen joh joh chu Chung'a kon Mei ahin sol'a athiltuo asaan peh ding.Ralbag in asaan joh joh chu Anatoh chunga Brakha amu'a Athil ho hoi leh pung ding ti'in akinop tuo lhon e ati.

Thursday, 5 July 2018

BAALEI TZEDEKA HALAKHA YOMIT.

DEVARIM HAPOSLIM BETZIZIT.
TZIZIT PASUL HISAH THEI THIL HO.
[YALKUT YOSEF SIMAN 12]



[SHIUR KDEI ANIVAH-TZIZIT KHAO ATAN LEH,CHOM TAJONGLEH AUM JAT A CHU KHAO DANG HO KHI THEI NA SHIUR(JAT) KISEINA AHI E.SHIUR ANIVAH CHU 4 CM VEL AHI E.SHIUR KDEI ANIVAH ANEI LOU LEH TALLIT PASUL AHI E.]

1.Tzizit khao ho chu atan a Khao ho chu abon a Khi thei na ding aum leh Kasher ahi e.Chuleh khi thei na d aum lou leh Pasul.Anaf(among) kiti Khao aki khen ho a kuon a chu hin vet lhah(check) ding.Eiho chondan in vang Von mong ho a Tzizit khao aki khai teng Khao li(4) lang khat a aum na d leh Khao li(4) khat pen ma aki khen na in Melchihna sign akipe jui e.Chijieh a chu Tzizit khao bang chu langkhat tan hen lang tidan chu Langkhat a khao li(4) jouse chu tan henlang Khi thei na ding Shiur(jat) um hih jongleh Langkhat a Khao li ho chu khi thei na ding Shiur(jat) anei leh Kosher ahi e.Khao get(8) ho chu abon a khi thei na ding Shiur(jat) anei jong le Kosher ahi e.Tzizit khao chu Tallit mong'a aki khai na lang ho atan khah leh Tallit chu Pasul(unfit) ahi e.Atan na akon jop phal lou ahi e.

2.Alang ni a Mun khat chiet a Tzizit khao ni(2) atan leh Pasul(unfit) ahi e.Ajiehchu Tzizit khao ho khat ahi uve.Tzizit dang ah d amu lou d leh Apoimo pet ahileh Khi thei na ding khaohuol akon a chu akhi thei ahi e.

3.Ahoipen chu Ahi thei d leh halakha dungjui in kosher jongleh Tzizit khao hitia tan ho alheh ding ahi e ajiehchu Tzizit khao jat kibol ho hin thu guh loupi tah anei ahi e.

NOTE:Tallit chun Tziziyot li(4) anei ngai ahi in anei lou leh Shabbath ni ho vel a bui ding ahi e.

Wednesday, 4 July 2018

BAALEI TZEDEKA HALAKHA YOMIT

DIN KHUTEI TZIZIT!
TZIZIT KHAO DAN HO!
[YALKUT YOSEF SIMAN 11]


[Note:Sulkhan Arukh a Teviyah kiti chu Spinning kiseina ahi in hichelai a hin akisem tin kasei e.chuleh Shezirah kiti chu weaving kiseina ahi in Hiche lai in Apheh thah tivel in ka mang e]

1.Tzizit khao ho chu aki sem masang a Leshem mitzvah Tzizit ading a kabol ahi e ti asei ngai e ajiehchu asei lou a leh Tzizit khao chu Kosher ahipoi e.Lungpat akon kisem Tzizit khao chu gam dang akon ahi a Eretz Israel a Leshem Mitzvah Tzizit ading'a aki pheh thah jong leh Kosher ahi poi.Israel mi khat in khao akisem achu Leshem Mitzvat Tzizit ading mong mong a khao kisem ahi tia asei ngai ahi e.Koi tobang in chi lungpat akon kisem Tzizit chunga hi Brakha asei leh Brakha Levatalah asei ho huom suong a lut ahi e.Chi tobang "Tallit Meshi" tichu "Lungpat akuon kisem Tallit" semphat nading a chu Lungpat akon kisem Tzizit chu alheplhah a Samul ham akuon kisem Tzizit(khao) joh akhai ding ahi e.Israel mi theng khat chu Lungpat akon kisem Tzizit khao kisep pet a aum a Leshem Mitzvat Tzizit ati leh kosher ahi e.Chijieh a chu Aphapen chu Khao adinga akisep masang a Ipi samul ham chu aho teng ahilouleh Patchon bang chu aphung a aga lo lhah teng Leshem Mitzvat Tzizit adinga kabol ahi e ati ding ahi.

2.Lekatkhila'a(ahoipen) Tzizit khao Tallit a akhai masang'a HAREINI MATIL TZIZIYOT ELU LESHEM MITZVAT TZIZIT tia asei ding ahi e.Bediavad(ahoipen hilou) a alung gel bou in gel hen lang hijongle Tallit chu Brakha asei nading a kosher ahi e.

3.Tzizit khao kihal khom ahi a,Akihal khom lah a chu Tzizit khao ading mong mong a kisem khao atam joh leh khenkhat in chi khao akuon in Tzizit sem thei ahi e ati uvin Hijongleh Chie tobang khao kihal ho akon Tzizit sem lou ding ahi e.Ajiehchu Mitzvot Ase ho ahin Atam lang a aki che poi ati uve.

4.Khut tah akon kisem Tzizit khao chu choh ding a deisah pen ahi e.Akhronim tam tah in hitia Machine akon kisem Tzizit khao chu aphal uve ajiehchu Tzizit khao akisep nading machine apat masang uva Leshem Mitzvah Tzizit tia Machine Pan ding Israel mipa chun asei e ati uve.

5.Lekatkhila a Khao aki pheh chu Israel mipi lhing khat in Leshem Mitzvat Tzizit ading'a abol ding deisah ahi e.Israel mi pi lhing nai lou khat,abil ngong ahilou leh angol khat in abol ahivang a Israel mi pi lhing khat in avet tup a aman Leshem Mitzvat Tzizit tia asei leh Bediavad a Chi Tzizit ho chu kosher ahi e.Ahivanga Mi pi lhing khat in hitia chu avet tup lou a ama ham chun Lishma tia asei leh Tzizit chu Kosher ahi poi.Kum 13 sam jang ni(2) nei ham ti kihe lou ahi vang a Leshen Mitzvat Tzizit adinga chu Khao chu abol thei ahi e.

6.Numei khat in Tzizit khao adinga khao abol chu abol masanga Leshem Mitzvat Tzizit tia asei leh kosher ahi e.Hutilou a asei lou leh kosher ahipoi.

7.Goy khat chu Israel mi pi lhing khat in avet tup a Tzizit khao abol masang a Mitzvat Tzizit adinga akhao abol ding tia thu apeh leh Rambam in kosher ahipoi ati.Rosh in cang kosher ahi e ati.Ahoipen chu Abol ding aum lou mong mong leh Rosh in asei bang a bol thei ahi e hutilou a chu Rambam thu jui ding ahi e.

8.Tzizit khao chu sha jong aha sha sah lou ding chuleh Pan jong aha pan sah lou ding alai(beinoni) chet a abol aphai.

9.Tzizit khao chu mong khat a khu 4 ahi in Akhai nading a ihet lut jou teng 8 ahung kisuo e.Abelap a leh Tzizit chu kosher lou ahi in chi chok hilou a Torah a na belap lou di kiti apal keh ahi e.

10.Eihon Tzizit khao ikhai/Ikhie dan uchu Mekubalim hon akhie dan uvin ibol uve.Hitin Tzizit khao chu Tallit in akhiet uve.
Tzizit khao het lut nading a kisem Tallit katan mong a avang achun Khao li aki heng lut e.Ni(2) vei khie ding,7 vei shamash khao a vel ding.Ni(2) vei khie kit ding chuleh 8 vei shamash khao a vel kit ding.Ni(2) vei khie kit ding chuleh 11 vei shamash khao a vel kit ding.Ni(2) vei khie kit ding chuleh 13 vei shamash khao a chu na vel kit ding chuleh achaina ding a ni(2) vei na khie kit ding.Abon a Khao kivel jat chu 39 ahi in chuleh Aki khie na mun jat chu 20 ahi e.Som thum le ko(39) vei khao kivel hin Pathen chu khat ahi e[HAVAYAH EKHAD] ti avetsah ahi e ajiehchu Gematriya a Pathen min chu 26 ahi in chuleh Ekhad chu 13 ahi e.Ani a igop leh 39 ahi e.
Chondan dang khat in Ni(2) vei aki khie jou leh 10 vei aki vel in,Ni(2) vei aki khiet kit in 5 vei akivel e,Ni(2) vei aki khiet in 6 vei akivel e chujou leh Ni(2) Vei ma aki khiet kit in 5 vei akivel kit e chuleh achaina in Ni(2) vei aki khiet e.Abon a aki vel jat chu 26 ahi e Pathen min HAVAYAH avetsah ahi e.
Khenkhat in Tallit Gadol achun 39 vei khao kivel pen abol uvin Tallit Katan'a 26 vei khao kivel in abol uve.
Eiho chondan in vang Ani in 39 aki bol e.

11.Tzizit khao get(8) jouse ho chu abon uva 12 gudalim tichu 24 CM beh ahi ngai uve chisang a chu achom joh leh bediavad a Kosher na lai ahi e.Hijongleh Pathen ging chu Safek(Doubts) ho akon in aki gam lhat uve.Khao ha sao lou ngen anei leh halakha dungjui tah a kosher ahi nading a 26 vei kivel Tzizit khao khie dan a chu abol thei ahi e.

12.Dan dungjui tah a chu Khao Tallit mong a akhai teng leh ham phal ahi e.Pathen ging ho chondan in Khao khai teng chuleh Khao ho khie teng ham lou ding ahi e.

13.Chem ho tichu thih ho a Tallit khao suh tan chu ahoi po in chijieh a chu asao val jieh a asuh chom nuom leh Aha(teeth) a asuh tan ding ahi e.

14.Tzemer(samulpuon) kiguo ham a kuon Tzizit khao asep leh Tallit Kosher ahi poi ajiehchu VE'ASU LAHEM-tichu midang akon hilou amaho akon akiti e.Aloi pa akon Tzizit khao aguh'a Tallit a Tzizit khao kigu chu aki khai jou a aloi pa aman apieh leh Tzizit khao ho alhep lhah a anung khai thah ngai ahi e ajiehchu VEASU-tichu Abol tengleh Ama'a ahi ngai e.

15.Tzizit chu akhai tengleh Tallit mong a diagonal(alakson) a akhai lou na ding a akichih them ngai e.

Tuesday, 3 July 2018

BAALEI TZEDEKA

GEDULAH,AHAVAH VE'HATMADA!
LIETNA,KINGAILUTNA CHULEH HAPAN NA!


*Gedulah kiti liet na hi Moh kimu ahipoi.Rabbi Nakhman in Sikhot HaRan lekha a hitin asei e.Pathen thu tan dan akihe po e.Mihiem in het lhing a het thei vang ahipoi ati.Pasal khat chun Ipi Mitzvah ahilouleh Umchan pha jieh a Khang Li(4) chan a Liet na anei ding in chung lang a thu akitan jui e.Chutobang ma achun Khang Li(4) chan chu Lietna anei e hinla Akhang Li(4) na a atu ten Apu pa u Thilpha bol ma chu abol vang uvin Amahon Apu pa bang in Khang li(4) chan a ding in lietna amu po uvin Apu Pa khang akon akhang li(4) na tichu amaho phat chen chun Lietna anei uvin chujou in Lietna anung mu po uve ajieh chu Chunglang a Thu hita chu ana kitan ahitah jieh ahi ati.Gedulah vang chuh hol lou apha e.Ajiehchu Pathen in Dop sang d dol chu adop sang ahi e.

Mihiem khen khat in Mitzvah tam tah abol vang in Avangse aum e.Chuleh Mihiem khen khat in Thilpha khat bou abol vang in Avangpha aum e.Torah ha jil a jil ahivang a hethei lou aum in chuleh Ha jil lou ahivang in ahe thei aum e.

Rabbi Eliezer ben Hurkenus te chu mi haosa ana hi uve.Apa Hurkenus chun Eliezer chu Torah jil ding in ana sol e.Hinlah Torah ajil vang in Amanghil pei pei in akhang tou thei po in ahi.Torah chu ajil chu Apa in ka ba asa ta po in Chijieh chun Apa in Lou adei dan tah a ajah ding apie in lou natong ding in asol tai.Achapa Eliezer jong achie in lou natoh abol pan tai.
Khatvei hi Apa in Eliezer in nuop asah hinam ti ahung velha in ahileh Eliezer chu ana kap in ahi.Apa Hurkenus chun Achapa Eliezer koma chun Ipi jieh a na kaa ham boi?Lou natoh hah nasah ham tia adoh leh Achapa in ahipoi!Hepa Torah kajil nuom e ati.
Apa in na jil a ima nahet thei lou pi a,Najil a ipi naphatchuom pi d ham ati.Achapa in hijongleh kajil nuom e ati.Achapa aki phin phin phat in chomkhat ki dalha leh hung pha nan te ti in adalhah in ahi.Lha ijat ham khat jou in Eliezer alung nuom tan te ti in aga ve in ahi leh ana kap kit in ahi Apa jon ajieh dang a kap hi inte tin adong in ahileh Achapa chu Torah jil nuom a ana kap na lai in ahi.Apa jong gangchel in adalha pei pei e.Hitia aka ka phat chun Eliyahu Hanavi ahung kum suh in Eliezer koma ahung kila in Jerusalem a Rabbi Yokhanan ben Zakai koma aga jil ding in asei pieh e.Chutobang ma chun Eliezer apa in apieh lou(field) chu adalha in Jerusalem a Rabbi Yokhanan ben Zakai koma Torah aga jil e.Hutichun Rav len tah Torah ngailut na dihtah nei a akaa kaa jieh in ahung suoh doh e.

Taona a hat utin.Pathen In ama dihtah a kou te chu Aki nai pie jui ahi e.Chijieh chun Ki ham bol ute.PA HASHEM IN EI HIN VANGBOH TA UHEN!!.

BAALEI TZEDEKA HALAKHA YOMIT.

TALLIT MONG CHUNG CHANG A DAN HO.
[YALKUT YOSEF SIMAN 10]


NOTE:TALLIT KATAN CHUN SHIUR SHTEI AMOT OREKH(96 CM) CHULEH AMAH ROKHAV(48 CM) ANEI LOU LEH AHOIPEN(LEKATKHILAH) DING A CHU BRAKHA ASEI LOU DING AHI E.TALLIT GADOL BRAKHA ASEI TENG TALLIT KATAN JONG KAVANAH APIEH THA JOH DING VANG CHU AHOIPEN AHI E.

[OREKH=ADUNG]
[ROKHAV=AVAY]

1.Phalbi lai leh ngong-o ki o jui khu Mong li(4) anei a Shiur Tallit alhin jong leh Tzizit khai angai poi.Pathen ging ho in Shiur Tallit alhin leh Among khat chu alum sah a apha e.

2.Tallit Khat chun mong li anei lou leh Tzizit khai angai poi.Mong li(4) chung ahi leh Among li(4) aki gam lha pen pen ho a akhai ding ahi hijongle Ahoipen chu Pathen ging in Mong nga(5) nei von ho a ah lou apha e.

3.Von chu mong/ning nga(5) anei a Aning nga jouse a tzizit akhai leh Torah a Na belap lou ding kiti apalkeh ahi e.

4.Coat chul anung lang aka alet joh leh Tzizit khai lou nading in Aning khat/among khat aki su lum jui e.

5.Sangkhol ahilouleh von ning li/mong li nei,angong koma achung lang a mong ni/ning ni anei chuleh anui lang ma a mong ni/ning ni anei leh Chondan in Tzizit aki khai po e.Ajieh chu Ama lang a Ning ni/mong ni nei chuleh anung a ning ni/mong ni nei in aki sim poi.

6.Tallit katan aban nui chu akil kimeh lut tho jui ho a aki kam tho a mong li(4) nei ham ti hekhen thei lou chen a aki kil leh Mitzvah Tzizit abol ham ti akichien poi.Ajiehchu atam jo chu aki kam jieh ahi hinla abon a aki kam lou leh buoina ima aum poi.

7.Von chun mong thum(3) anei a Tzizit mong thum ho a akhai,chomkhat jou a mong li asuo a Tzizit akhai Tallit chu lah ahi poi.

8.Tzizit akhai na among chu ake lhah a avon achu anung khai nuom leh Tzizit ho chu alhap lhah a anung khai thah ngai poi.Hijongle Deisah chu von a akhui beh masang a chu Tzizit khao ho alhap lhah a Chijou tengle akhui beh ding chuleh akhui beh jou tengle Tzizit khao anung khai thah ding ahi.

9.Tallit chu ni kisuo a,Ni kisuo te ni chu shiur Tallit alhin leh among ho a Tzizit chu alhap lhah a anung khai thah ngai po in among ni te ni aki khai lou na a chu Tzizit akhai pei thei ahi jieng e.

10.Tallit Tzizit ki khai khum sa chu ake a ni akisuo leh,ake na chu alet joh a khui kit ding jongle dan dungjui in Akhui masang a Tzizit alhap lhah ngai poi.Hijongle deisah chu akhui masat lou ding,Tzizit alhap lhah a akhui pan ding chuleh akhui jou leh anung khai kit ding chu ahi.

11.Tzizit khai na ding Among/aning ho chu square ahi ngai e.Ajiehchu alum chu Mong aki ti thei poi.

12.Von chun mong/ning li(4) anei a aban nui chu aki khui bit na alet/atam joh a leh Tzizit akhai ngai poi hinlah aki khui bit na alhom joh leh Tzizit akhai ding ahi e.

13.Von aki khui bit na chu aki bah chet leh tichu aki khuina alet dan toh aneo dan aki bah leh Tzizit chu LEKHUMRA a akhai ding hijongleh Brakha asei lou ding ahi e chuleh Shabbat ni a apotdoh pi lou ding ahi e ajiehchu Tzizit akhai ngai lou ahi in chijieh a chu pot puo tobang ahi e.Ama chun Tzizit chu alah lhah nuom lou leh Reshut Harabim a chie nading a phal pieh thei ahi e chuleh Adeh a Karmelit a chu phal pieh thei ahi e.

14.Towel a kituom chu,Towel chun mong li(4) anei vang a Tzizit akhai lou ding ahi ajieh chu Towel chu kithih na ding a kisem ahi in von ho bang a nuopsahna ding a kisem ahipoi.

15.Tallit chu asop nuom ahivang a Akhao ho atan ding akichat jieh a Tallit chu among alhep a asung a Tzizit ho ahet lut nuom jieh a akhui leh Asop jou leh alhep lhah kit ding leh ima aki khel poi.chuleh "Taase Velo min haAsui" kiti chu apalkeh poi.

Monday, 2 July 2018

BAALEI TZEDEKA HALAKHA YOMIT

TZIZIT KHAI NGAI VON HO:
[YALKUT YOSEF SIMAN 9]


[Tzemer Rekhelim=Kelngoipi mul]
[Pishtim=Tupatpuon]
[Tzemer Gefen=Patchon]
[Meshi=Lungpat]

1.Torah akon in Tupatpuon(Pishtim) toh Samulpuon(Tzemer Rekhelim) tilou adang von ho a Tzizit khai angai poi.Hinla Von dang jouse a khai ding tichu Rabbi te akon Derabanan ahi e.Chijieh a chu Samulpuon a kisem Tallit chuleh Tzizit ki ah ding chu ahoipen ahi e.Nipi lai jongle Samulpuon a kisem Tallit katan aki ah nading a aki ham bol angai e.Samulpuon a kisem Tallit chu Ah thei lou jen a aum ding leh Kutna kiti puon akon kisem ahilouleh puon dang ho akon kisem Tallit katan aki ah ding ahi e.Ama chun puon dang a kisem Tallit chu aki ah leh Torah mitzvah su bulhit ahi tin Poskim khenkhat in asei uve ajiehchu amaho sei dan in Puon jouse a Tzizit khai ding hi Torah akon mitzvah ahi e.Maran Sulkhan Arukh in Torah mitzvah hi hih jongle Rabbi te Mitzvah asuh bulhit ahi e ati.Rema in jong Puon mong li nei jouse a Tzizit khai ding hi Torah akon mitzvah ahi e ati.

2.Tulai a Tekhelet bol atam lheh ta in hijongle Gedolei haDor tam tah in abol po uve ajieh chu Tekhelet dihtah hinam ti abui jieh ahi e.Chi jieh a Gedolei haDor te bol ahiloule A Rav te chondan a chie ding deisah ahi e.Arizal in jong Tekhelet chu Messiakh Phat masang se a Um lou ding ahi e ati.

3.Tupatpuon akon kisem Tallit bol lou chu apha pen ahi e.Samul(kelngoi pi=Rekhel) puon akon kisem Tallit bol chu buoina ding imacha aum po in ahoipen e.

4.Tzemer Gefen akon Kisem Tallit chu Samulpuon akuon kisem Tzizit(khao) akhai apha e.

5.Savun a kisem von,mong li nei jong leh Tzizit khai angai poi.Among kah chu puon in kisem jongleh Tzizit khai angai poi.Ahivanga Tallit chu Puon a kisem ahi a,Among kah chu Savun a kisem ahileh Tzizit akhai ngai e.Von mong li nei chu Atam jo puon ahi a chuleh alhom jo savun ahileh Tzizit akhai ding ahi e.

6.Nylon a kisem von mong li nei chu Tzizit khai ding ham ahilouleh khai lou ding ham ti Akhronim ho aki niel uve.Aki hetchiet lou jieh a chu khai ding ahi e adeh a Von chu Ki khui tho ahileh.Nylon a kisem von mong li nei chu Tzizit aki khai lou leh ah lou ding ahi e.Achunga kisei jouse hi a ah thei ding vang a Brakha asei lou ding ahi e.Nipi lai leh Samulpuon akon kisem Tallit katan ah hahsa ahi jieh in Puon dang a kisem Tallit katan a ah ding apha e hijongle Nylon akon kisem Tallit kata

7.Asei dan uvin Tzizit chu Tallit puon rong(colour) chet a chu bol ding ahi e ati uve.Mekubalim hon Tallit chu akang a bol ding ahi e ati uve.Eihon jong Mekubalim ho ichepi uve.Sepoy mun a avon jouse u ajieh nei tah a Ahing(Green) rong ahi ngai ahi leh Tallit katan chuleh Tzizit jong chu ahing(green) rong a abol thei ahi e.

8.Khenkhat chun Tallit katan chuleh Tzizit ki khai chu Akang ahi ding akigah(strict) bol uve.Ajieh chu Akang chun Pathen hepina avetsah ahi e.Chuleh Rong San(red) a Tzizit ho bol chu deisah ahi poi ajieh chu rong san(red) hin thu tan avetsah ahi e.

9.Tallit asuh hoina mei mei a aning teni a rong chuom chuom ahilouleh Tallit kam chu Tekhelet rong ahi leh akhohna ima aum poi ajieh chu alhangpia a avon achun rong akang(white) atamjo e.

10.Mikhat chun Samul kivo masat na mitzvah akon a samul anei leh Chi samul chu Tzizit khao bol na a aman ding apha e.Samul kivo masat na mitzvah chu Mitzvah Reshit haGez akiti in Temple khang lai in Kohanim teho ana kipie jui e.

Sunday, 1 July 2018

BAALEI TZEDEKA

PINKHAS BEN ELAZAR ...BEN AHARON HAKOHEN HESHIV ETH KHAMATI ME'AL BNEI YISRAEL.(BEMIDBAR 25:11)

ELAZAR CHAPA PINKHAS..AHARON HAKOHEN CHAPA THILBOL JAL IN ISRAELTE KALUNGHAN TAPOI.


Divrei Eliyahu lekha in hitin dohna anei e.Ipi jieh a Torah in HESHIV ETH KHAMATI ti thuchang khel khel ajah ham?Adonbut na a chun,Ajieh chu hiche thucheng ho a kon Pinkhas in Pathen Lunghan na asuh tang a Israel te akisuh mang na ding uva kon in ana vengdoh e,chichu TZEDEKA jal ahi e ti jildoh thei na ding a Torah in achunga Thuchang kisei akhu ajeh khel khel ahi e ati.Mishlei 10:2 achun Tzedeka in Mi thi nading akon in ahuhdoh e ati.Tzedeka jal a Chunglang a athi ding a kitan khum mikhat chu ahing ding a kiheidoh ahi e.

Remez tichu Hints pa chu hoilai a kon mu doh thei ham iti leh Israel te in Asum uva kon Makhatzit Hashekel ana pieh uva chu mu doh thei ahi e.Makhatzit kiti hebrew thuchang chu Mem,Kheit,Tzadde,Yud,Tav [מחצית] ahi e.Alai tah in Tzadde aum in hichun avetsah chu TZEDEKA ahi e.Chuleh Tzadde toh kinai pen thuchang teni chu KHEIT toh YUD ahi in chichun HINNA kiti KHAI alamdoh e.Chuleh Thuchang Aki gam lha teni chu MEM toh TAV ahi in chichun THINA kiti MET alamdoh e.Lai akona chu Tzedeka bol jing a Tzedeka kinai pi chun HINNA akimu ding ahi in Tzedeka kinai pie lou chun THINA akimu ding ahi e.

Pinkhas in chapouna tobang a athil bol chu imacha dang ahi po in Tzedeka thilbol akiti.Israel te lah akon Pathen lunghan na chu abei nading in Ama le ama ahinkho kiphal ngam a Kipiedoh a athil bol chu ana bol ahi e.Shimeon phung in aphung lamkai khat u atha jieh a ama atha guot ding u kicha lou in Zimri chu ana that e.Chijieh a chu athilbol chu Tzedeka a kisim pieh ahi e.Tzedeka a akisim pieh jieh a chu Ama akihuh doh chok hilou a Am Israel te jong thi na akon ahuhdoh ahi e.

Hints chu hoilai mudoh thei ham iti leh HESHIV ETH KHAMATI Thuchang a chu mu doh thei ahi e.Ajieh chu KHAMATI chu KHEIT,MEM,TAV,CHULEH YUD [חמתי]ahi e.Pathen alunghan teng Israel te chun Hinna a kon akigam lha uvin,thi na anai ji uve chichu KHAMATI  thuchang a MEM toh TAV asung a um chuleh apolang pen pen teni a KHEIT Toh YUD in avetsah ahi e ajieh chu MEM Toh TAV tichu MET chun Thi na alamdoh in Chuleh KHEIT toh YUD tichu KHAI in Hinna alamdoh e.

BAALEI TZEDEKA HIHEN SOPI JOUSE HIJONGLEH!!
TZEDEKA TICHU SUM PIEH KHEL KHEL ASEINA AHIPOI TI DIVREI ELIYAHU IN ASEI AKON IMUDOH DIU KATAHSAN E.TZEDEKA JAL AKON A HINNA,CHUNGLANG HIHEN CHI LEISET HIJONGLE IKIMU DIU AHI E.PA HASHEM IN TZEDEKA IBOL THEI NADIU LEH BAALEI TZEDEKA NATOH HOI TAH A IBOL THEI NADING UVIN EI THOPI UHEN!YOM TOV VE TZOM KAL.

BAALEI TZEDEKA HALAKHA YOMIT.

HILKHOT TZIZIT.
[Bemidbar 15:37-41,Deutoronomy 22:12]
[YALKUT YOSEF SIMAN 8]


[Tallit=Apuon]
[Tzizit=Akhao]
[Kanfot=Among]
[TALLIT SIL=TALLIT AH KASEINA AHI E]
[TALLIT SIL=TZIZIT NEI TALLIT KISEINA]

1.Mikhat chun Tupatpuon(linen) chuleh samulpuon(wool) akuon kisem von anei a hiche avon chun mong li anei leh Tzizit among jouse a akhai ding chu Torah akon bol ding a Mitzvah ahi e.Koi hileh Chi Mitzvah hoi tah a bol chun Shechinah Mai tichu Pathen umpina amu ding ahi e.Chuleh chi Mitzvah hi aletdan dan chu Abol jouse in Mitzvah jouse abol tobang ahi e akiti ajiehchu chi Tzizit namu teng Mitzvah jouse geldoh in ati.

2.Von Tzizit akhai ding dol chu akhai lou leh Mitzvat Tzitzit abol lou ahi e.chuleh Gemara sei dung jui in Thil nga apalkeh e.Rashi in asei dungjui a chi thil nga ho chu:
1.Nabol diu.(Ve'Asu)
2.Na pieh diu.(VeNatnu)
3.Um ding.(Vehaya)
4.Na mu ding u.(Ur'item)
5.Puonmong kikhit na koi ding u.(Gedilim taase lakh).
Puon dang ahileh Mitzvah Derabanan abol lou ahi e.

3.Shakharit a Kriath shema asei teng Tzizit toh aum tha angai in chijieh a chu Mitzvah tzizit abol lou khah ding akiven angai e.Chuleh Tallit Gadol a'ah ding ahi e.Tallit Gadol amu kah a Mitzvah pa bol nading a phat akichai man ding leh Tallit Katan(ahiding bang tah a kibol pa) toh abol thei ahi e.Deisah pen chu Tallit Gadol ahi e ajiehchu Tallit Katan hi Shema sei nading alhing jui po e.

4.Tallit Gadol chu Aleinu jou leh asut lhah pan ding ahoi e.Naa toh na ading a akino leh Aleinu masang a jong asut lhah thei ahi e.Hijongle asut lhah masang a Tefillin asut lhah masat ding ahi e.

5.A'Imut teng Tallit katan asut lhah lou chu deisah leh bol ding dol ahi e.Asat val a leh asut lhah thei hijongle ama in strict tah a ajui leh Brakha akimu ding ahi e.

6.Tallit toh a'imut tha leh Jingkah atho teng Brakha asei ngai poi.Tallit Gadol Brakha asei tengleh Tallit Katan jong agel tha di ahi e.Tallit katan chu jan a'imut a sut lhah ta henlang Jingkah teng Brakha sei thei ding hijongleh Tallit Gadol brakha asei teng joh leh ahuop tha joh ding ahi e.

7.Tallit chu Akisil teng alunggel a Mitzvah jouse bol nading geldoh na a kasil ahi e ti akigel ngai e.Poskim khenkhat in hitia agel lou leh Tzizit Mitzvah pa abol lou tobang in asei e.

8.Ahoipen hi hih jongle Tzizit mitzvah bou abol guot jieh bou a Tallit asil leh Tzizit Mitzvah abol a kisim ahi e.Proof mong mong a Mitzvah mei mei ding a Tallit asil jongle Mitzvah Tzizit abol a kila ahi e.Akisil pet hijongleh agel doh doh teng Mitzvah bol a akisim nading a ka sil ahi e ti akigel ngai e.

9.Leshem Yikhud khu Tzizit dih tah a akisil e tia asei thei nading in chondan in Tallit sil masang in akisei jui e.Leshem Yikhud kisei khun ahiding bang tah a Tzizit asil jieh ageldoh sah thei leh asei ding chu deisah lheh ahi e.Mipi toh akikhop khom ding pel ding ahilevang asei ngai poi.

10.Khazal in Pathen min a Thuchang a'thuchang a asei doh leh Olam Haba a chan mun anei poi ati.Chijieh a chu Leshem Yikhud sei teng Leyakhada Shem Yud Kei Be'Vav Kei ati joh ding ahi ati.

11.Mun nen lah a aum a mun dang a chie nading ahithei lou leh Tallit chu asil thei ahi e hinla brakha asil lou ding ahi e ajiehchu mun nen mun a Brakha akisei ngai poi.

12.Nusakh a Tallit Brakha chu Asher kideshanu bemitzvotaiv lehitatef beTzizit ahi e.
BeTzitzit tia asei lou a BaTzizit ati leh brakha sei a kila ahi na in hinla Eiho chondan in BeTzitzit akiti e.Tallit Gadol chu Al Mitzvah Tzizit ahilouleh Lehitlabesh beTzizit tia asei khum khah leh Tzizit Brakha sei a kila ahi e.

13.Brakha sei chuleh seijou a Tallit a Kisil/kituom teng din ngai ahi e.Tou pum a Brakha asei jongleh Tallit brakha sei a kila ahi e.chuleh ahoipen hi hih jongle Tou pum a akisil leh Tallit sil a kila ahi e.Chijieh a chu dam mo ahi lou leh Keng a natna nei jieh a Adin ding u hahsa sa hon Tou pum a brakha asei uva Tallit akisil thei u ahi e.

14.Tallit chu akilhip nah lai pet hilou a akilhep lhah jou a akhut a achoi teng Brakha asei ding ahi e.Tallit lhep lhah pet ahilouleh Akisil nading'a aguon pet a brakha asei ding deisah ahi poi.Brakha asei teng akhut lang ni a atuh ding ahi e.

15.Khenkhat in Tallit bom a kon Tallit chu alah doh teng uleh asil masang in Tzizit(akhao ho) chu achop uvin chuleh Alhep lhah jou teng uleh abom a anung koi masang uvin Tzizit chu achop kit uve.chihi bol tei tei ngai ahipon hijongle Tzizit mitzvah angailut dan vetsah ahi e.

16.Tallit Brakha sei jou chuleh Tallit kisil kikah a ima dang a suh khen lou ding ahi e.Tekahna in Brakha asei jou teng uleh khenkhat in Tallit chu achop jui uvin chuleh asil pan jui uve.hiche hi Chondan dih ahi poi.Hita chu bol kha tahen lang hileh brakha avel a asei ngai poi.

17.Mi tam na a Pathen min suhtheng chu aloupi e akiti vang in Beith kneset(hou inn) a mi tam na a Mi khat in Birkat Tzizit asei a adang hon Alunggel(kavanah) a akihuop tha sah ding chondan aum vang in eiho hiti chun ichon po uve.Ajiehchu Dei bang tah a kihuop tha sah chuleh mi huop tha ding bol ithem po uve.

18.Ipi hitajongleh Pasal khat in Tzizit Brakha asei a chuleh Aloi pa jong ahuoptha guot a Aloipa in jong Amapa Brakha sei a akihuoptha sah ding a akigel leh Brakha sei a kila ahi na e.

19.Tallit kisil ding dan chu Birkat "Lehitatef BeTzizit" asei chai chai teng Tallit achu alu atuom ding.Among li jouse amalang a umsuh kei diu.Mong ni ajiet lang a um ding chuleh mong ni ma avei lang a um ding.Chijou teng Ajet lang a mong ni um teni chu alah a aliengkou vei lang akon anung lang'a ase doh ding.Amot li(4) beh chie na phat chu hitia chu um ding.chijou teng Avei lang a mong ni teni jong chu Aliengkou vei lang ma'a kon anung lang a ase doh kit ding.Amot li(4) beh chie na phat ma chu um kit ding.Aum chai teng Tallit mong ho chu aliengkou vei lang a kon alah lhah a Mong ni chu ama lang a aumsah a mong ni ma chu anung lang a aum sah ding ahi e.

20.Tallit a Brakha na sei jou a na ki tuom teng Na mai ho na tuom lou na ding a na ki chih them ding ahi e.Tallit a kituom teng Iluchung tuom ding chuleh kha nui chuleh Ingong vel kituom ahi bou e.

21.Taona man sung se a tallit a ilu khuo a pha ahi e.Shmoneh Esreh(Amidah) deh deh a ilu khu ding chu deisah dehset ahi e.

22.Tallit sil a Tallit Mong li(4) jouse Muffler bang a angong a sil mei mei chu Tallit sil a akila pon chuleh Brakha asei jong chu Brakha Levatalah ahi e.

23.Tallit Brakha asei jou a angong a akoi lai phat sungse a chu ham phal ahi poi.Alu akituom a angong lai a akoi phat sungse chu Ishmaelim te kituom dan akiti.Tallit chu atahsa pum pi'a asil masang a chu Kaddish ahilouleh Kedusha kisei pet ahileh adonbut thei ahi e.Tallit Brakha asei jou a Aloi pa in jong Tallit Brakha asei chai chet ahileh Amen ati lou ding ahi e.Brakha dang hideh set leh Amen adonbut lou ding ahi e.Hinlah Alu akhu man tah a leh Amen adonbut thei ahi e.

24.Brakha asei jou a Tallit'a alu Ishmael te akituom dan a atuom teng leh Khenkhat in "'H' Tzevaot Imanu" ti vel Torah akon Chang(Pasuk) ho asei jui uvin hinlah Chondan dihlou ahi.Ham phal lou ahi in chijieh a chu sei tho lou a Agel tho ding ahi e.

25.Brakha sei masang a Tzizit khao ho suh tup ding ahi e.Khao ho khat le khat kimat khom lou a achang chiet uva um diu ahi e.Arizal min in hitin sign apie uve."Tzizit"[ציצ"ת] chu 'Tz'adik 'Y'afrid 'Tz'iziyotaiv 'T'amid ahi e tin Rashei tevot in asei uve.

26.Shabbat ni hijongleh Tzizit khao hochu khat le khat akimat leh suh khen thei ahi e.Ahivang a Tallit khao aki khie leh aki koi jou masat na pen ahileh phal ahi poi.

27.Tzizit khao ho asuh khen jou teng leh Brakha levatalah asei lou nading a hoitah a Kasher hinam ti avet lhah angai e.Adieh deh a Among a aki khie na ho avet lhah ding ahi e.Tallit katan jong asil masang a avet lhah aphai.Hijongle Nisim seh a avet lhah ngai deh poi.

28.Beith Knesset(Hou inn) a alhun vaigei leh Tzizit khao ho chu avet lhah ngai poi.Midat khasidut jong chilai a hin aum poi.Taona ho achop kan lou na ding a akisil pei ding ahi e.

29.Tzizit ho avet lhah teng ule "Barkhi Nafshi et 'H','H' Elohai gadalta meod hod vehadar lavashta,Ote ohr Kashalma,Note Shamayim kayriah" chang hi asei jui uve.

30.Birkat Hatorah asei nai lou leh Achunga Chang kipa Barkhi Nafshi khu asei lou ding ahi ajiehchu Poskim khenkhat in Torah kisim ahilouleh kijil lou pet a bible chang ho isei ding leh Birkat Hatorah sei ngai ahi e ati uve.

31.Brakha sei masang seh leh Tzizit khao velha jui hon Erev Shabbat chuleh Erev Yom kippur tengle Tzizit ho ajing nikho a avet lhah lou nading a avetlhah ding ahi e.Ajing nikho a jong chu vetlhah thei ahina e.Shabbat ni ading tzizit atum a anei leh Motzai Shabbat leh avetlhah ding ahoi e.

32.Eiho chondan in Tallit katan chu sangkhol nui a aki ah e.Mitzvah "Ur'item oto" suh bulhit nading a I'ah teng uleh akhao ho vet ding ahi e.Tallit katan chu sangkhol chung'a ah ngai ahi poi.

33.Eiho Chondan a Tzizit khao ho chu sangkhol sung a aki koi e.Gedolei Hadorot Sefardim ho ma in Tzizit khao chu ala doh po uve.Kabbalah dung jui a jong hita chu um ding dol ahi e.Ashkenazi te chondan in vang polang a aki la doh e.Nam dang te lah a ache na ho a tot leh dai chavai na a anei ding uleh lah doh lou ding ahi e.

34.Tzizit in na mal ho atoh khah chu ima phal lou lou aum poi.Strict angai po e.

35.Lhan(cemetery) ho a ache leh Tzizit khao ho avon sung a akoi lut a asel ding ahi e.Chuleh Tallit Gadol chu sun nilhum a sil tei tei angai poi.

36.Khuo avah masang a Tallit asil tah a leh Khuo avah teng leh asil nah lai Asil to pum ahivang a chu Brakha asei thei ahi e.Hijongle Brakha asei tengleh Tzizit khao ho atham a aphai ajieh chu buina aum e.

37.Tallit chu asil lai a anal jieh ham a abon in khie lha jongleh anung sil kit leh Brakha asei ngai poi.Shmonah esrei(Amidah)asei pet ahileh midang in ahung koi phat pieh leh Shmoneh Esrei asei chai teng Tzizit chu atham a Brakha asei ding ahi e.Khenkhat in Brakha asei ngai poi ati ajieh chu Brakha sei di ham sei lou di ham akihet lou leh Brakha akisei poi.

38.Aloi khat chu Torah Aliyah akal nading ham ahilouleh Dukhan akal nading ham a Tallit ajah sah leh anung ah kit teng Brakha asei ngai poi.

39.Tallit chu na lhep tup jou a abom a na koi leh Na nung ah kit ding leh Brakha nasei ngai ahi e.

40.Beith HaKise(Sherutim) nache nuom jieh a Tallit chu nasut lhah leh Pungkal keh khat sung ahileh nanung sil kit ding teng brakha nasei ngai poi.Ahivang a Pungkal keh khat aval a leh na nung sil kit ding teng Brakha nasei ding ahi e.Adeh a Tallit chu nalhep tup jou a abom a nakoi leh nanung sil kit ding leh Brakha nasei ngai ahi e.Tallit chu Pungkal keh khat sung a chu alunggel a anung Ah pei kit ding ham ahilouleh anung Ah pei kit lou ding ham ti gel lou a amoh a asut lhah leh brakha asei ngai poi,Tallit katan sil hih jongleh.Avon akhel jou a Shiur Brakha nei Tallit katan chuom a ah leh Brakha asei thah ngai e Tallit katan ah pei hijong leh.Kave El Hashem kisei masang jep a Beith Hakise(Sherutim) achie nuom jieh a Tallit katan chu asut lhah leh anung kile teng anung sil ngai ta poi.Tefillin vang chu chomkhat hijongleh Beith Hakise(Sherutim) achie ding jieh a asut lhah hijong leh Anung vei kit ding teng Brakha asei thah ngai ahi e.Kanung kile teng kavei pei kit d he tin lunggel nei jong leh Brakha asei ngai ahi e.

{NOTE:Saif ka gop khom jong um jui ahi e ti ana hethem uvo.Hetthem lou leh suh dih ding namu a leh nei hin sei pieh uvin}.

Friday, 29 June 2018

BAALEI TZEDEKA SIPUR SHAVUA

BAAL SHEM TOV GAN EDEN:


*Rabbi Baal Shem Tov phat lai in Nupi khat in cha anei thei lou jieh in Baal Shem tov koma ahung thum thum jing in ahi.Baal Shem tov in jong cha anei thei di ham tin chunglang a nupi nu chunga athu tan dan uh ave in ahileh anei thei lou ding in aki tan e.Chijieh chun Nupi nu koma chun Nang hi Chunglang a Thu aki tan dol a cha nei lou ding nahi tin thu akitan in chijieh chun kei in amaho thu tan khel/lheh thei na d tha kanei poi tin nupi nu chu aseipih e.

Nupi nu chun Baal Shem Tov in hitia asei pieh vang chun alung alhah dai po in Baal Shem Tov koma chun ahung in mitlhi pum in ha thum in ahung thum thou thou e.

Baal Shem Tov in jong hitia avel avel a Mitlhi pum a ahung thum thum jieh chun Nupi nu koma chun Keima ka hinkho(Gan eden) kapie doh e,kum kit le cha nanei ding ahi e ati pieh e.

Hitia asei sei chun chunglang aki bui jeng uve.Van aw aging in Baal Shem tov in Gan Eden anei tah lou ding ahe akiti.

Gah gel ute!!Baal Shem Tov a tzaddik dan.Tuchan a Mitzvot ijat abol doh dem?Van a kipa man mu na a chun chan mun ijat anei dem?

Baal Shem Tov in ajah jah chun alung chomkhat a khe lha suh jieng e.Hijongle Second ijat ham khat jou chun ha kipah in akipah pei e.Tua hi Lungthim thengtah a Pathen ka hou thei ding ahi tai.Ipi Gan Eden?Gan Eden kadei poi.Pathen!Nangma ngailut na nei tah le dih tah a Ipi kipaman deina nei lou a kan hou thei cheh ding nahi e ati in akigel lha in akipah lheh e.

Hitia asei chai chai chun Van aw aging kit in Baal Shem Tov in Gan Eden apieh doh chu amangsah ahitan hijongle Chi Gan Eden anei alui pa sang a vei ni(2) a len jo kipe ding ahi e akiti.

Thusim ijah khah sa u jong hitan tin hijongle Kahin sei kit jieh chu Thusim ho akon jil doh d tam tah um ahi e.Thusim sim a jil doh ima nei lou chu Lhagao tahsa nei lou tobang ahi e..

BAALEI TZEDEKA MEMBER JOUSE!
CHULEH MUNTIN A UM SOPI JOUSE!
NUPI NU IN LUNG LHAHDAI NA ANEI LOU BANG A LUNG LHAHDAI NA NEI GUOT LOU DING AHI E.RABBI YISRAEL BAAL SHEM TOV IN IMANSAH DING UVA IDEI LOU PEN U AMANG SAH VANG A THIL APHA LANG A AVET A AKI SUH HAT KIT DAN GEL UTIN...TUCHAN A ANA KIMI MO A THIL PHALOU ANA KIBOL KHAH JIEH A THIL IMA NEI LOU HIJONG ULE HEN PATHEN IN AMA KOM A TESHUVA IBOL A IKILE DING U ANGAH JING E.

PA HASHEM IN LUNG DIH TAH A AMA KIN IBOL NADING UVIN ILUNG U SUH THENG THEI NADING THA LEH YETZER HARA JO THEI NADING HATNA EI PIE UHEN!!

Thursday, 28 June 2018

BAALEI TZEDEKA HALAKHA YOMIT

HILKHOT ASHER YATZAR.
[YALKUT YOSEF SIMAN 6&7]


Note:
{ANEO=JUN}
{ALEN=EH}
{CHIE=BEITH HAKISE(SHERUTIM) LUT}

1.Birkat "Asher Yatzar" hi Isei teng leh Pathen in itahsa ho ahin sem dan,avang lai chuleh aki tuom lai aum sah dan ho,Tui thah lhah ding dol ho in thah lhah sah theina ho,mal khat apotdoh ding potdoh thei hih leh igenthei diu dan ho hoitah a gel ding ahi e.Khakhamim tehon Birkat Asher Yatzar mei mei a hi chihna tam tah mu doh thei ahi e ati uve.

2.Birkat Asher Yatzar hi Anshei kneset haGedolah hon ahin sem u ahin.Numei te injong asei ngai ahi e.

3.Birkat Asher Yatzar hi Minute 72 sung asei thei ahi e.chi phat huom sung hi SHIUR PARSA tin akihe e.Chi phat huom sung a asei lou leh asei lou ding ahi e.

4.Ju adon a aju don chun aneo pa achie chie mei nading aum sah leh achie jou seh leh Birkat Asher Yatzar asei ngai ahi e.

5.Adam lou aneo pa chie chie jing thei nading vetsahna in athin a suong um ho in jong aneo pa achie jou seh u,mal vat khat hijongleh Birkat Asher Yatzar asei u ngai ahi e.

6.Ajun tui check nading a neo khat tha doh jong leh Birkat Asher Yatzar asei ngai ahi e.

7.Ajun toh thi apot tha a leh Brakha asei lou ding ahi e.

8.Mein Shalosh sei thei nading thei(fruits) ham gam chang(grain) ham aneh pet a aneo ham alien ham chu achie ngai ahileh achie chai jou jou leh Khut asop ding ahivang a athil neh chu aneh be lou ding leh Mein shalosh brakha asei ding chujouleh Birkat Asher Yatzar asei ding ahi e.

9.Aneo pa chu achie jou a Brakha Asher Yatzar chu asei pei ding amanghil chijou a Brakha akhrona(neh jou thangvahna) sei thei nading a thil aneh a adon chuleh aneh leh adon sung a chu thil bol jongleh aneh or adon jou teng Birkat Asher Yatzar asei masat ding chujou leh Birkat Bore Nefashot asei ding ahi e.

10.Aneo pa achie jou a Birkat Asher Yatzar asei manghil,Minute 72 lhing jep lou a aneo pa achie ngai kit ahi a leh ga chie ding chujou leh khut asop a Abul a amanghil pen jong kavanah apieh tha a Birkat Asher Yatzar asei ding.khenkhat in ani na pa achie masang a Birkat Asher Yatzar khatvei asei ding chujou leh Aneo pa achie nuom chu gachie ding,Achie jou teng akhut asop a Brakha Asher Yatzar Khatvei asei kit d ati uve.

11.Birkat Asher Yatzar asei ham asei lou ham ti ahet tah lou leh Shem U'Malkhut pang lou a Brakha Asei ding.

12.Mi khat chun alung gel a Birkat Asher Yatzar asei a ahileh Aging a Birkat Asher Yatzar asei thei lou ahi tai.Chuleh Brakha alunggel bou a asei chu deisah ahi poi.Akam mangcha a aging a asei ding ahi e.Alung gel in sei tho kha tahen lang hileh mi dang Beith HaKise(sherutim) a lut ho koma kavana nei peh tha in tia asei a asei chai u anga a Amen tia adonbut ding aphai.

13.Lekhem vel aneh a,aneh sunga chu Beith haKise(Sherutim) a aneo ham alien ham chu achie ngai ahi leh Beith haKise(sherutim)a lut a chuleh aneo ham alien ham chu achie chai tengleh aneh tah lou ding ahi leh akhut asop chai jou teng Birkat Hamazon asei masat ding chujou leh Birkat Asher Yatzar asei ding ahi e.Kisei manghil in te ati leh Birkat Hamazon sei masang a jong asei thei ahi e.

14.Mezonot tichu Cake,Biscuit ho,thei kazayit aneh ahilouleh Tui Revi'it khatvei don a adon leh Beith HaKise(Sherutim)a achie ding achie chai tengleh Khut asop a Birkat Asher Yatzar asei ding chu jou teng Birkat BORE NEFASHOT asei ding ahi e.

15.Beith haKise(Sherutim) a ikin aneo hihen alien hijongleh Ichie/Ibol chai chai leh Khut sop a "Asher Yatzar" Brakha sei ding ahi e.Brakha Al Netilat Yadayim akisei poi.

16.Ehkho ahilouleh Eh thah doh thei lou jieh ham a aneo ham alien ham chu apot jing thei na dinga Doctor pa in lou(medicine) aneh sah leh Aneo ham Alien ham chu achie chai jou seh leh akhut asop a Brakha "Asher Yatzar" asei ding ahi e.Edema kiti natna avei lou nading a Lou "PUZID" kiti chu aneh leh aneo pa achie chie thei nading ahi in Ache jou seh leh akhut asop a Brakha Asher Yatzar asei ding ahi e.Adam lou(sick) chun alen pa ham aneo pa ham chu apot nading a lou aneh a Aneh jou a kimat chet a aneo ham or alien ham chu abol ngai ahi leh achai na bou teng Brakha asei ding ahi e.

[Jih khel aum a nahet a leh nei su dih uvin]

BAALEI TZEDEKA

VAYAGAR MOAV MIPNEI HA AM MEOD "KI RAV HU".(BEMIDBAR 23:2-3)
-MOAV CHUN ISRAELTE TAM THUDOL AJAH PHAT IN AKICHA LHEH E.


Yismakh Moshe lekha hin jih doh pa in hitin dohna anei e.Iti dan a Torah in KI RABIM HEM tia plural tichu atam a seilou a KI RAV HU tichu singular a asei ham?

Adonbut na in hitin asei e.Moab mite chun Israel te atam dan uh amu jieh uchun akicha na uve chu chok hilou a Am Israel te chu aki lungtuo uva,lung khat,tha(mi) khat tia apangkhom teng uleh nam dang hon kichat na aha nei joh jui uve.

Am Israel techu aki lung tuo uva apang khom teng uleh Ipi kam leh thil in jong ajou po uve.

Moab mite hon Am Israel te aki lung tuo uleh apan khom dan ho avet uleh Mi khat bang a amu jieh uva chu KI RAV HU tia kisei ahi e.

Tua achung a kisei hi mun jouse a poimo ahi e.Inn sung a ki lungtuo a pang khom na,community chuleh national level ajong.

Baalei Tzedeka Member jouse!!
Hoilai gam a um jongleu chun Member na hi uve.Hoi tah in ki gel u hite.Nuom le da a mi pan sah d aki dei deh poi.Lhahsamna tam tah ana kinei jieh in tua hi Moav mi ten ei mu uhen lang hileh eiho hi KI RAV HU ti ta lou a KI RABIM HEM tia ei sei diu ahi e.Iki lungtuo lou uva ipan khom lou dan ho uhi Apha lou lang a ei pui nuom ho uvin mu uleh Ei kichat lou diu ahi e.Baalei Tzedeka hi min than na dinga kibol ahi poi.Khat le khat iki dop tou tuo na diu ahi e.Thil na bol thei u tam tah aum e.Yetzer Hara in apan na bei nan ti jong uleh Baalei Tzedeka ading in apan na nabei poi ti kan hetsah nuom uve.Pa Hashem ading in pangkhom ute chuleh Balak phat lai a Moav mi ten MI KHAT bou a eina mu bang uvin Pang khom utin chuleh Iki lung tuo dan uleh Ipan khom dan uchu Mi khat bang in Yetzer Hara chuleh mi jousen KHAT in ei mu kit uhen.PA HASHEM IN EI KITHOPI UHEN!!

Wednesday, 27 June 2018

BAALEI TZEDEKA

NACHUNG'A CHU DING A NADEI LOU CHU MI CHUNG A BOL HIH IN.


*Mihiem in chi leiset a mi thu itan dan dan a chunglang a ei thu kitan ahi e.Mi chunga thil pha nabol leh chunglang a kon nachunga thil pha lhung d ahi e.Mi apha lang a athu na tan leh nang chunga thu pha ngen'a atan diu ahi.Shmirat Halashon a Khafetz Khayim in hitin aseiye.Mi thu aphalou a mi khat chun atan teng Chi thu phalou ho akitan na chunga thunei vantil chu athou doh ji in ahi ati.Chi thunei vantil hin thu aphalou a min atan dan chet in aheh/asei se jui e.Chi thunei vantil min chu "Saksuka" tin asei uve.Pirkei Avot in Mi thu na tan ho chu apha lang in tan pieh in ati,adehset a Teshuva bol thei ding ho leh Tzaddik ho.Mi khat chu akhoh e tia isei leh Chunglang a jong Ei akhoh'e tia kisei ahi e.Rabbi tam tah in mi phalou a na het pa jong chu vet tha da hih in,aum chan pha lou pa joh vet tha da in ati uve.Chutobang ma achu Talmid khakham khat amu pet'a ding lou chu Talmid khakham pa ja lou in akila poi hinlah Talmid khakham pa sunga Torah thu cheng ho aja lou a kila ahi e.

Khafetz khayim in hitin tekahna apie e.Leng khat hin cha khat anei in achapa chang khat ahi jieh in alungse lheh e.Min achapa sei se jongle achapa ahuop in ahi e.Thilse abol jong le aki hetmo sah e.Hinla Mi dang hon acha pa aphapo in chuleh Ima lou in amoh khoh khoh e tia avel vel'a ahung sei teng ule alung ana jui e.Chi tobang chet a chu Pathen chate ihi uvin,Khat le khat ikisei set teng uleh chunglang a Ei hehse diu vantil chun ei hehse jui uvin Ichung uva Pathen alung ana jui e ati.
Chi chok chu hilou a Lengpa chapa hung seise ho chu lengpa in amu nuom poi ajieh chu Acha te aphat chuom na di sei lou uva kituo mona ding ahung bol u ahi ati.Khat le khat kisei set tuo sang a hoitah a ki hil them tuo joh guot d ahi e.Rasha khat ahiloule Aphat chuom na ding a lashon hara sei chu phal ahi na in hinlah deisah vang ahi poi.Aphat chuom nading a lashon hara sei sang a Ijat vei hijongleh hil them joh guot d ahi e.

Khat le khat ikisei set tuo lou uva Apha lang a iki hetthem tuo thei teng ule Shalom kiti CHAMNA chu um ahi e.Am Israel te chu aki lungtuo phot uva lim semthu hou u jongleh Pathen alunghang poi.Avetsah na in Akhav phat lai in Am Israel te lah a Milim semthu hou ana um uvin hinlah Gal bol a ache teng uleh ana jou jui uve.Milim semthu hou ding katina ahipoi.Lashon Hara sei chu Milim semthu hou,Tuol that,chuleh Chon thanghui athum a bol toh kibang ahi e tin asei uve.Chi jeh a chu Mi chunga thil se leh thuse sei bol guo hih inlang Mi chunga thilpha leh apha a mi bol ding guo in.

BAALEI TZEDEKA HALAKHA YOMIT

NETILAT YADAYIM LAYOTZE MIBEITH HAKISE(SHERUTIM)
[YALKUT YOSEF SIMAN 4]



{Bathroom=Beith haMerkhatz.
Toilet/Sherutim=Beith haKise.}

1.Beith hakise(Sherutim) akon pot doh teng khut khatvei bou Berez mangcha a sop thei ahi in chuleh khon jah angai khel khel poi.Hinla eiho chondan chuleh ahoipen chu Khon jah chuleh thum vei vei chiet sop ahi e.

2.Beith hakise(Sherutim) a thil na lah nuom leh na lah jou leh na khut na sop ngai ahi e.Beith hakise(Sherutim) kot kom cha khat a na thil lah d chu aum leh lut lou a na lah doh thei ding ahi leh na khut na lah na pen pen chu na sop ding ahi.

3.Beith Kneset Beith hakise(Sherutim) a na lut jou a na hung potdoh a Kadish ahilouleh kedusha kisei pet ahileh na khut chu na von ho a na thih a "Amen" ho na donbut thei ahi e.

4.Beith hakise(Sherutim) a kon potdoh jou teng khut a mit ho,bil ho tham phal ahi e.Beith hakise(Sherutim) sung a um teng jongle tham phal ahi e.Chi hi jingkah tho doh jou a khut sop masang a Beith HaKise(Sherutim) nalut kiseina ahipoi.Yalkut Yosef in Jingkah tho jou a khut nasop masang a Beith HaKise(Sherutim) na lut leh na bil,na mit ham chuleh na tahsa a ipi ham chu na strict a na tham lou ding apha e ati.Hutilou a chu adang a Sherutim na lut a na tham chu phal ahi e.

5.Beith hakise(Sherutim) na lut jou a na khut na sop na tui chu Inn juot na ho a man thei ahi e chu chok chu hilou a pahcha tui ho pieh na a jong man thei ahi e.

6.Beith hamerkhatz(Bathroom) a Beith hakise(Sherutim) aum lou na ho a khut Berez(tui kai na) akon Seudah ading hihen,Jingkah tho ading hijongle sop thei ahi e.Chi Beith hamerkhatz(bathroom) a hi Torah thu ahilouleh thil theng ho aki gel ngei poi.Poskim chule Talmud in hiche Beith ha merkhatz(bathroom) a hin Lhagao pha lou/thenglou ho aum deh poi adeh deh a tu khanga Eiho bathroom thengset ho ahin aum poi ati.Chijieh a khut sop thei ahi asung a hijongle Brakha vang chu Beith hamerkhatz(Bathroom) akon apotdoh teng asei d ahi e.

7.Beith haKise(Sherutim) a khutsopna um ho a kisop jong chu Brakha po lang a sei ngai ahi e.Apoimo mong mong a leh Tui kap na um ho a jong khu khut sop thei ahi in deisah vang ahipoi hutilou a chu apoimo mong mong lou leh sop lou chu deisah pen ahi e.

8.Len na(aeroplane) chuleh Train a Beith haKise(sherutim) a alut a abol ding ho abol chai tengleh Beith haKise(Sherutim) chu asin ding chuleh Akhut asop ding..Ache na ding mun alhun tengleh khatvei asop kit ding ahi.

9.Beith haKise(Sherutim) sung a khon a tui jan khovah a aki koi a leh chi tui a chu khut sop lou ding ahi.Tui chu aki khu ale vang sop thei ahi.

10.Beith haMerkhatz(bathroom) Beith haKise(Sherutim) um lou na a chu neh thei ho choi lut phal hijongle khu tup ngai ahi e.

11.Mikveh chuleh Beith haMerkhatz(Bathroom) a kide or kisil chai teng akhut khat vei asop ngai ahi e.Khon vang chu angai poi chule thum vei vei akisop poi.

12.Mikveh chuleh Beith haMerkhatz tichu Bathroom(sherutim um na) a thil alah d aum leh apotdoh ding teng Akhut asop a aphai.Asop lou jongleh khoh dih lou hijongle asop a le brakha amu ding ahi e.Bathroom sherutim um lou na a vang chu thil alah ding bou ahileh akhut asop ngai poi chu chung chon a kabol nuom e tichu midat khasidut ti jong leh asop ngai poi.




Tuesday, 26 June 2018

BAALEI TZEDEKA

17TH TAMUZ AKON 9TH AV CHAN A CHONDAN HO.



17th TAMUZ akon 9th AV Kikah chu "YEMEI BEIN HAMETZARIM" Akiti e.

1.Sefardi te chondan in 17th Tamuz akon Rosh Khodesh Av chan KICHEN PHAL ahi.chuleh Rosh Khodesh Av jan apat Tisha b'Av kichai chan KICHEN PHALLOU.

2.Simkhat Mitzvah tichu PIDYON HABEN,BRITH MILAH,SIYUM MASECHET ho a laa tum ging ho toh SAH PHAL ahi e.Hutilou a chu Phal ahipoi.Rosh Khodesh Av akon in adan akhou dehset e.

3.Laa Tum ging um lou a Taona man pet a Pathen Thangvahna a SAH PHAL ahi e.chi chok hilou a YEMEI BEIN HAMETZARIM kikah Shabbat ho a Shabbat laa ho sah phal ahi e chuleh Taona ho a Taona laa kisa ho sah thei ahi e.

4.YEMEI BEIN HAMETZARIM kikah a Shabbat ho a Shehekhyanu bracha sei thei ahi e.Hinla Shabbat nikho lou a Shehekhyanu bracha asei lou na ding a akiven aphai.tichu thei thah neh lou guot ding,Von thah ho choh lou guot ding.Rosh khodesh Av chan von chah choh thei ahi e.Chujou a kon choh lou ding ahi.

5.Mi khat chun Yemei Bein Hametzarim sung a thei khat brakha asei a brakha asei jou a aneh masang a thei thah ahi ti agel doh leh Shehekhyanu bracha asei a aneh ding ahi e.

6.Thei thah Tisha b'Av jou a amu lou ding ahi tah leh Bein Hametzarim sung a Shabbat ni hi hih jongleh Shehekhyanu brakha asei khum a aneh thei ahi e.Nikho dang hilou a Shabbath ni a asei ding chu deisah pen ahi e.

7.Von sop ho jong Sefardi te ading in Tisha b'Av alhun na hapta bou khun aki bol poi.Ashkenazi te in vang Rosh khodesh Av akon in a strict mong mong ta uve.

8.Saa neh vang chu Yerusalayim chondan in Sefardi te ading in Rosh Khodesh Av akon in 10th Av chen chu Ashkenazi te bang in a strict uve.Seudat Mitzvah ho a vang Saa chu Rosh Khodesh Av jou hijongle neh thei ahi e.

8.Sam tan chuleh mul vo ho chu 17th Tamuz jou akon bol lou aphai.Asao val a atan nuom leh vang Tisha B'Av chuh na hapta masang chan a tan le vo thei ahi e.

9.Rosh Khodesh Av a kipat tui lum a kisil phal lou ti aum in chuleh aphal aum e.Tisha b'Av lhun na hapta in vang tui lum a kisil ding aphal po uve hinla Damna ding tichu Nupi anao vop lha sung se ahileh phal ahi e.Hijongle Tui dap a vang chu Tisha b'Av lhun na hapta a jong kisil thei ahi e.

10.Tisha b'Av alhun na hapta a Mikveh a ache a tui dap aum lou leh Tui lum a kide thei ahi e.

11.Inn ho suh theng tichu thih leh jut chu Sefardi te ading in Tisha b'Av chuh na hapta ajong phal ahi  in aki strict poi.

12.Tin tan phal,Sam po phal chuleh Kengkoh not theng phal ahi e.

13.Von akam kileh lha ho chuleh Aki khuina ki lham lha ho chu Tisha b'Av chuh na hapta hijongle khui phal ahi e.Von thah vang Rosh Khodesh Av akon khui phal ahi poi.Von khui natoh bol hon neh ding anei lou ding uva leh Rosh Khodesh Av jou ajong akhui thei u ahi e.

14.Tisha b'Av chuhna hapta a Kengkoh khui hon kengkoh thah khui phal ahi poi.Rosh Khodesh Av akon in a strict pan ta uve.Hinlah Akeh lai ho khui bit phal ahi e.chuleh a lei ase ho sep phat thei ahi e.

15.Von thah inei ho Tisha b'Av alhun na hapta a Ah phal ahi poi.Hinlah Tisha b'Av lhun na hapta masang a Ah phal ahi e.

Note:Seilou jong tamtah aum in,Avel a nahet them lou hou Akho a Rav ho nadoh thei uleh ana dong uvo.

BAALEI TZEDEKA

MIPI ANN NGOL NA LI(4) DAN HO.


*Ann ngol na li ho:[Nissan lha apat isim leh]
Li(4) na'a ann ngol:Tamuz taarikh 17.
Shiv'a Asar beTamuz ann ngol tin akihe e.

Nga(5) na'a ann ngol:Av taarikh 9.
Tisha B'Av ann ngol tin akihe e.

Sagi(7) na'a ann ngol:Tishrei taarikh 3.
Tzom Gedalyah ann ngol tin akihe e.

Som(10) na'a ann ngol:Tevet taarikh 10.
Asara beTevet ann ngol tin akihe e.

Abon a hi Nissan lha akon kisim ahi e.Israel jousen hiche nikho li ho ahin ann ngol na anei uve ajiehchu vangset umtah tah thilsuoh chi taarikh ho a hi ana lhung ahi in,chiho ageldoh thei uva Teshuva abol thei diu deisah ahi e.

Adang ann ngol nikho kisei lou ho:
TAANIT BEKHOROT.
TAANIT ESTHER.CHULEH
YOM KIPPUR.


IPI TI ANN KI NGOL HAM?
1.Mi jousen ann angol diu ahi e.Tho ki gen ho pal keh phal ahi poi.

2.Alot hashakhar tichu Nisa suo na ding Pungkah 1 leh minute 12 masang akon Tzet hakokhavim tichu Nisa lhum apat minute 20 jou chen ima neh phal ahi poi.

3.Jan a Imut masang a Alung a "Alot hashakhar" ahi masang leh katho doh a thil kaneh ding ahi e tia agel leh Jan a atho doh khah a thil aneh nuom khah leh aneh thei hutilou a chu neh phal lou ahi.

4.Ann ngol na 5 na tichu Tisha B'Av tilou adang Ann ngol na 3 ho jouse tichu 17th Tamuz,Tzom Gedalya chuleh 10th of Tevet a chu:-
kisil phal,
Kengkoh savun ho bu phal,
Perfume ho jong kinu phal.

5.17th Tamuz,Tisha b'Av chuleh Tzom Gedalya ann ngol nikho chu Shabbat ni a achuh leh ajing nikho Yom Rishon in ann aki ngol e.Hinla 10 Tevet chu itih khang hijongleh Shabbath ni a chu thei lou ding ahi.Yom Shishi tichu Friday ni a Tzom Asara beTevet chu achuh leh Tzet hakokhavim chen aki ngol e.

6.Ann ngol na ding nikho hapta kit a achuh ding leh Achuh nading hapta masang a Shabbat akhun Khazan pa ham in phuon na anei jui e.Hijongleh Chi ann ngol na ding ki phuong hi 17th Tamuz toh Tzom Asara beTevet bou ahi.Adang ho vang aki phuong ngei poi ajiehchu mipi in ahe in chuleh amin thang in ahi.

7.Hotel/Dukan bol ho in Adam lou jieh a ann nethei ho bou neh thei achoh sah thei ahi e.Hutilou a chu Judah te gam ahi a leh Hon lou chu phapen ahi e.

8.Tisha b'Av tilou achu Nupi nao vop leh Nao nei jou pan pan hon ann angol lou diu ahi.
Nupi nao avop na LHA THUM JOU akon chuleh Lha thum ahi masang a Nat ho anei tah leh Tisha b'Av tilou a chu ann aneh thei ahi e chuleh Tisha b'Av a jong anem thei pen a strict ahi e.
Nupi nao nei jou ho anei jou apat kUM NI SUNG a chu ann aneh thei ahi e hijongleh mipi ann ngol ni a neo khat chu Aneh akiem sah ding aphai.Tisha b'Av toh Yom kippur a vang a strict jep e.

9.Dam mo ahivang a sakanah(danger) hih jongleh ann angol ngai poi.Tisha B'Av a vang ann angol lou vang a mi mu lou a aneh ding ahi.

10.Tehse atha lhasam hon jong chi Ann ngol nading li ho ahi ann angol lou thei u ahi.Tisha b'Av a vang chu a strict jep tei tei e.Ann aneh jongleh aha neh lou ding ahi.

11.Chapang Pasal Kum 13 lhing nailou ho chuleh Numei kum 12 lhing nai lou hon ann angol ngai poi.Pungkal chom khat jong angol ngai poi.

12.Moupa a Sheva Brakhot asei na ding Ni sagi sung,chuleh Brith Milah bol ding Pa,Sandak chule Mohel pan jong chi ann ngol na li ho a ann angol diu ahi e.Ahileh Shabbat ni a achuh a Ajing nikho Yom Rishon a kichuon ahi leh khatzot Hayom tichu Sun kim jou akon a ann aneh thei u ahi e ajieh chu amaho a ding a kipa nikho ahi e.

13.Tisha B'Av tilou a ann ngol na dang ho a Jingkah aki tho teng akam chu Tui Reviit lhing lou a khu leh phal ahi e.Ahivang a tui aval lou d akichih them ngai e.Haa not lou a um thei lou hon anot thei u ahi e.

14.Tisha b'Av tilou ann ngol na dang ho a cigarette achep thei ahi e.Hijongle Ann ngol nikho ahi agel doh jing ngai e.

15.Chewing gum lhai phal lou hinla Tuina nei lou Chewing gum phal.

16.Ann ngol ni amang hil khah a thil aneh khah leh ahet het akon ann a'ngol kit d ann ngol kichai chen.

17.Ann ngol ni amang hil a Thil khat aneh guot jieh a brakha asei tah leh neo khat bou atep d.

TAONA LANG TOH KISAI A:
1.Ann ngol jousen Amidah taona Shomea Tefilla a khu "ANENU" asei diu.

2.ANENU asei jou tengleh Shomea Tefilla taona chu akhum kha d.Shaliakh Tzibbur pa bou in Amidah Repetition a GOEL YISRAEL toh ROFE KHOLEI AMO ISRAEL kikah a ANENU pen khu asei a HA'ONE LE'AMO YISRAEL BE'ET TZARA tia akhum kha ahi e.

3.SHOMEA TEFILLAH TAONA akhum kha nading a BARUKH ATAH ADONAI ati jou a ANENU asei lou agel doh ale Nung che lou a Taona pa chu ajop ding chuleh ELOHAI NETZOR kichai a khu ANENU akhum kha na um lou a asei ding.SHOMEA TEFILLAH leh RETZE kikah a vang ANENU sei lou d ahi e.

4.Ann Ngol nikho ho leh Shakharit leh Minkha in Torah aki la doh e chuleh MI THUM(3) aki kou in PARASHAT VAYEKHAL akisim e.Ann ngol nikho chu YOM SHENI TOH YOM KHAMISHI TICHU TORAH LAHDOH Ni in chu jongleh PARASHAT HASHAVUA aki sim po in ANN NGOL NIKHO PARASHA TICHU PARASHAT VAYEKHAL aki sim e.

5.Ann Ngol nikho leh ahung kikhom MINYAN lah a Mi GUP ahilouleh Mi SAGI in ann angol lou leh Torah chu SHAKHARIT PET HIHEN MINKHA PET HIJONGLEH aki la doh ngei poi.

6.Adam mo jieh a Mipi Ann ngol nikho a ann ngol lou ho ALIYAH LATORAH a PARASHAT VAYEKHAL kisim na a ding doh lou ding ahi.

7.Kohanim tehon Ann ngol nikho leh Minkha jongleh BIRKAT KOHANIM asei uve.Hinla kohen ann ngol lou aum leh Birkat Kohanim kisei tengleh Po lang a apot aphai.

8.chi Ann ngol ni li teng Tefillin aki vei e.Tisha b'Av a vang Amun mun in avei dan aki het aphai.Sefardi minhag Yerushalmi hon Jingkah leh avei ji tau ve.Sefardi adang ho in vang minkha lang bou in avei uve.

BAALEI TZEDEKA HALAKHA YOMIT

"HILKHOT NETILAT YADAYIM SHAKHARIT"
 (YALKUT YOSEF SIMAN 4)


*Imut teng thi na ki tep jui ahi in Itahsa u abuoh jui e.Lhagao phalou ho jouse chu mihiem tin ho akon in itahsa uva alut jui uve.Chi suh theng na dinga chu Jingkah leh tho tho leh khut sop poimo ahi e.

Imut teng uleh Itahsa u akisel lai ho itham khah thei u ahi in chijieh a chu khut sop ngai ahi e.

Kohanim te hon Beith Hamikdash phat laiya Pathen kin bol na dinga kiyor akon akhut u ana kisop banga Pathen kin bol nading a isop u ahi e.

YALKUT YOSEF:
Nisim seh leh Lupna akon atho doh jou teng Tui khon dim a alah a akhut asop lhah ngai ahi e.chuleh Akhut athih hul masang a Taona "Al netilat Yadayim" asei ding ahi e.(Yalkut Yosef siman 4:1)

KHUT SOP NADING A IPI TUI MAN THEI HAM:
Tui nen man lou ding
Tui lum man thei.
Juice ho ahiloule tui a colour ki lheh man lou chu aphai.Poskim khen khat in Netilat Yadayim seudah bang a strict ding ati uvin aphal po uve.Shulkhan Arukh a vang Rabbi Yosef karo in aphal e.
Min naa atoh nasa tui man lou ding aphai.Poskim khen khat in Netilat Yadayim Seudah bang a strict d ati uvin aphal po uve.Sulkhan Arukh a vang Rabbi Yosef karo in aphal e.Tekahna a Me ho kisop theng na tui,Pon ho kisop na tui.chuleh
Gancha ho kisan in adon nuom lou u tui man lou ding aphai.Poskim khenkhat in Netilat Yadayim Seudah abang a Strict d ati uvin aphal po uve.Sulkhan Arukh a vang Rabbi Yosef karo in aphal e.
Mikveh tui,Tuipi,Vadung tui ho jong jah thei ahi e.

JINGKAH NETILAT YADAYIM SHAKHARIT (THODOH KHUTSOP) A KHON UM HIH JONGLE BEREZ AKON ASOP THEI AHI E.KHON UM A ASOP BANG A AKHUT AKHEL LELE NGAI AHI E.HINLAH BRAKHA ASEI LOU DING AHI.KHON AMU MU LEH ASOP THAH KIT APHAI.

KHUT SOP DING DAN:
Khut jet lam a khon tui dim chu alah a Akhut vei lang apieh ding chuleh akhut veilang in khut jep lang tui abuh khum d chijou leh khon chu khut jep lang apieh d.Khut jet lang in khut vei lam chu tui abuh khum d chuleh khut vei lam apieh d.Hitia chu akhut teni 3(thum) vei chiet abuh khum ahi e.

HOILAI MUN A KHUT ASOP D HAM?
Mi ho chelou na mun a asop ding deisah pen ahi e.
Israel a kitchen a kuong sopna ho a jong sop thei ahi e.

KOI KOI IN KHUT ASOP NGAI HAM?
1.Numei chuleh Pasal.
2.Chapang thil hethei ho sop sah a brakha ahi ding banga asei aphai.
3.Jan tou khovah hon asop diu hijongleh brakha asei lou diu.
4.Jan a tui don nuom hon blanket ham khat a akhut athih anganse thei ahi e.Chuleh Tui adon masang a brakha asei d.Reviit adon leh Brakha akhrona jong asei d.
5.Jan a pam che nuom hon anung mut tah lou ding a akigel uva leh Khut sop na dan chet a Akhut u tui a asop diu.

Monday, 25 June 2018

BAALEI TZEDEKA

17th TAMUZ ANN NGOL.


*Mishnah Taanit 4:3 in ana record e.Hamsedna  thil nga(5) Tamuz taarik 17 nin ana lhung e.

1.Songpheng masa chu Moshe Rabbeinu in Sinai mol a akum lhah a Israel te bongnou lim semthu asem leh ahou na a maicham asem u amu phat in chi ni hin ana sukeh in ahi.

Israel chaten Bongnou lim semthu ahou jieh uvin Moshe Rabbeinu Sinai mol a Torah la ding a aum lai tah in Pa Hashem in Kum suh in ati in ahin sol suh e.Torah ahin kisan jou in ahung suoh in ahileh Israel chaten milim semthu ahou u amu phat in Torah chu Israel chate pieh ding anuom ta poi.Chijieh chun Torah aum na a nung pieh ding ati leh Upa lamkai hon anung pieh ding amu phat uvin Moshe Rabbeinu ahung chu uvin ahileh achu doh jou po uve.Torah thuchang hon Bongnou lim semthu amu phat uvin vanchung a alengtou uvin ahileh Torah suong pheng chu ahung gih in Moshe Rabbeinu in adop jou lou jieh in akheh lhah sah in asu keh e tin Midrash khenkhat in asei e.

2.Beith Hamikdash amasa pen phat lai a Nisim seh a atuo u Maicham chu chi ni hin ana tang e.

Ajieh chu Maicham atuo diu chu ahung lhung ding aban ni li ading toh koisa in ana koi jui uve.Galmi tehon khopi bang ahin suh set jou uva Jerusalem khopi asu se uvin Kohanim teho umna Muntheng mun jong ala guo uvin hinlah 7th Av chen chun ana la thei po uve.Galmi te ho khopi ahung lut jou akipat in Maicham a atuo diu gancha ahung lhom ta in ahi.9th Tamuz a Galmi te ahung lut jou uva kon 13th Tamuz chen ding Gancha tuo ding (ahung lhung ding ni li ading toh ana koi tha jui jieh uvin) ana nei uve.Ipi ti 17th Tamuz a Maicham nisim seh a atuo u chu tang ham?13th Tamuz chen a ding a anei u hilou?13th Tamuz akuon 17th Tamuz chen chun Galmi sepoy ho guhthim in sum apie uvin ama ho koma ana cho jui uve.

3.Beith Hamikdash ani na phat lai in khopi bang chu ana suh set pat nikho u ahi e.

Titus leh agal sepoy hon chi nikho hin Jerusalem bang asu se uvin Jerusalem alut uve.

4.Beith Hamikdash ani na phat lai ma in chi ni hin Apustamus mi phalou pa in Torah ana hal in ahi.

Hoilai mun a Torah chu ana hal?
Rabbi Acha in lod lamsuom a ana hal e ati.Rabbi tehon Tarlusa lamsuom a ana hal e ati.

Roman te vaipoh na kiphin na len kipat nading kum 16 masang Roman mi palai a pang Camanus phat lai a thilsuoh ahi tin Khang thu hisap hon agel uve.

Chuleh,
5.Beith Hamikdash ani na phat lai ma in chi ni hin milim semthu muntheng sunga ana koi uve.

Apustamus miphalou pa mama in milim semthu chu muntheng sunga ana koi dan in mi tamtah in asei uve.

Beith Hamikdash masa pen phat lai ma in Khopi bang chu ana bo se uvin ahi.Hinla Beith Hamikdash masa pa phatlai a khopi bang ki bo set nikho chu 9 Tammuz ahi.Hinla Mipi teho suh genthei lou na ding in lha khat a ni(day) ni(2) ann ngol ding in ana bol po uve hinla 17 tamuz nikho ma a ann ngol ding in ana sei uve.Ajieh chu Beith Hamikdash ni na pa kisuh set joh chu hamsedna len tah jo dan a akilah jieh ahi e.
Talmud Yerushalmi in Beith Hamikdash amasa pa bang(wall) akisuh set ni jong chu 17th Tamuz ma ahi e ati.Mi pi hon hahsatna nasatah athuh jieh uchun 9th Tamuz dan in ana he uve ati.Pathen in jong kacha te genthei na a kei jong kajao e ti vetsah na in Israel chaten atahsan nikho u 9th Tamuz dan in Yeremiah themgao ana sei sah e.